آن چیزی كه وجود معلول به خاطر اوست «غایت» است و آن چیزی كه وجود معلول به سبب اوست «فاعل» است. شرح: این بیت متضمّن تعریف علّت غائی و تعریف علّت فاعلی است. علّت غائی عبارت است از آن چیزی كه معلول به خاطر او وجود پیدا كرده است. همان طوری كه در مثال «خط» گفته شد نویسنده به خاطر هدفی آن خط را می نویسد و اگر هیچ هدف و غرضی در نوشتن خویش نمی داشت ممكن نبود آن خط را بنویسد؛ یعنی اگر آن هدف نبود نویسنده به خط نوشتن وادار نمی شد و خط به وجود نمی آمد. پس خط كه معلول است به خاطر هدف مذكور به وجود آمده است.

علّت فاعلی عبارت است از مابه الوجود؛ یعنی آن چیزی كه وجود معلول به سبب اوست؛ یعنی او عطا كننده و آورنده ی وجود معلول است. چنانكه در مثال «خط» گفته شد شخص نویسنده كه قوّه و علم و هنر و مهارت خود را به كار می برد و خط را وجود می بخشد «فاعل» نامیده می شود.