یك بیانی معمولا اهل كلام كرده اند و اغلب در كتابهای معمولی همین بیان را
ذكر می كنند كه آن البته بیشتر به خلقت انسان می خورد و این توجیه برای خلقت همه ی
عالم به هیچ وجه كافی نیست. به این صورت بیان می كنند، می گویند: انسان در این
دنیا دارای اراده و اختیار و آزادی است و در سر راه او كار خوب و كار بد هر دو قرار
گرفته است. انسان می تواند كارهایی را انجام دهد كه خوب است و می تواند كارهایی
را انجام دهد كه بد است، بر خلاف حیوانات و بر خلاف نباتات و جمادات كه برای
آنها خوب و بد مفهوم ندارد. افرادی در دنیا كار خوب می كنند و افرادی كار بد. اگر
قیامتی نباشد خوب و بدها هدر رفته (خوبها هدر رفته و بدها هم به كیفر نرسیده است) ،
پس خلقت انسان به این نحوه عبث است، پس باید قیامتی باشد برای اینكه
نیكوكاران پاداش خودشان را دریافت كنند و بدكاران هم به كیفر خودشان برسند تا
خلقت انسان بالخصوص از آن جنبه ای كه استعداد نیكوكاری و بدكاری دارد، از
لغویّت خارج شود.