اكنون روشن گردید كه اولاً بحث ما جنبه ی كلی و عمومی دارد، و درباره ی اشخاص
نمی خواهیم قضاوت كنیم.
ثانیاً بحث در این نیست كه آیا دین حق یكی است یا متعدد است؟ بلكه
پذیرفته ایم كه دین حق یكی است و هر كس موظف است آن را بپذیرد.
ثالثاً بحث در این است كه اگر كسی بدون اینكه دین حق را بپذیرد عمل نیكی
انجام دهد كه دین حق آن را نیك می داند آیا برای او در مقابل عمل نیكی كه انجام
داده است اجر و پاداشی هست یا نه؟
مثلا دین حق احسان به خلق را توصیه و تأكید كرده است. خدمات فرهنگی از
قبیل تأسیس مدارس و آموزشگاهها و تألیف و تعلیم و تدریس؛ خدمات بهداشتی از
قبیل طبابت، پرستاری، تأسیس مؤسسات بهداشتی و غیره؛ خدمات اجتماعی از
قبیل اصلاح ذات البین، كمك به مستمندان و از كار افتادگان، حمایت حقوق
زیردستان، درگیری با متجاوزان و زورگویان و تقویت صفوف محرومان، و بالاخره
اقامه ی عدل كه غایت و هدف بعثت پیامبران است، فراهم كردن موجبات تسلّی خاطر
دل شكستگان و مصیبت زدگان، و امثال اینها از این قبیل است؛ هر دینی و هر پیغمبری
به اینها توصیه كرده است. به علاوه عقل و وجدان هر كسی به حسن و خوبی چنین
اعمالی حاكم است.
اكنون می گوییم اگر شخص غیر مسلمانی اینچنین خدماتی انجام داد، آیا برای
او پاداشی هست یا نه؟ دین حق می گوید امین باشید و دروغ نگویید؛ آیا اگر غیر
مسلمانی اعمالش منطبق بر همین دستور باشد، پاداشی دریافت خواهد كرد یا نه؟ به
عبارت دیگر آیا خیانت كردن و امین بودن، در مورد غیر مسلمان مساوی است یا نه؟
آیا زنا و نماز در مورد او برابر است
(سواء صلّی ام زنی)یا نه؟ این است مسأله ای كه
مورد بحث ماست.