از این رو است كه وقتی خدا نسبت به بنده ای از بندگانش لطف مخصوصی دارد او را گرفتار سختیها می كند. جمله ی معروف «البلاء للولاء» مبیّن همین اصل است.

در حدیثی از امام باقر (ع) آمده است كه:

انّ اللّه عزّ و جلّ لیتعاهد المؤمن بالبلاء كما یتعاهد الرّجل اهله بالهدیّة من الغیبة. [1] در حدیث دیگر از حضرت امام صادق (ع) آمده است:

انّ اللّه اذا احبّ عبدا غتّه بالبلاء غتّا. [2] یعنی همچون مربّی شنا كه شاگرد تازه كار خود را وارد آب می كند تا تلاش كند و دست و پا بزند و در نتیجه ورزیده شود و شناگری را یاد بگیرد؛ خدا هم بندگانی را كه دوست می دارد و می خواهد به كمال برساند، در بلاها غوطه ور می سازد. انسان اگر یك عمر درباره ی شنا كتاب بخواند، تا در آب نرود شناگر نمی شود؛ زمانی شناگری را می آموزد كه عملاً در آب قرار گیرد و مبارزه با غرق شدن را تمرین كند و احیاناً خود را با خطر غرق شدن در صورت دیر جنبیدن مواجه ببیند. انسان باید در دنیا شدائد ببیند تا خروج از شدائد را یاد بگیرد، باید سختیها ببیند تا پخته و كامل گردد.

درباره ی بعضی از پرندگان نوشته اند كه وقتی بچه اش پروبال در می آورد، برای آنكه پرواز كردن را به او یاد بدهد او را از آشیانه بیرون می آورد و بر اوج فضا بالا می برد و در وسط آسمان رها می سازد؛ بچه ی حیوان قهراً به تلاش می افتد و حركتهای نامنظّم كرده پروبال می زند تا وقتی كه خسته می شود و نزدیك است سقوط كند، در این وقت مادر مهربان، او را می گیرد و روی بال خود نگه می دارد تا خستگیش رفع شود؛ همین كه اندكی آسایش یافت، بار دیگر او را در فضا رها می كند و به تلاش وادار می نماید، تا وقتی كه خسته می شود و او را می گیرد. این عمل را آن قدر تكرار می كند تا بچه اش پرواز كردن را یاد گیرد.

پیغمبر اكرم (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) به خانه ی یكی از مسلمانان دعوت شدند؛ وقتی وارد منزل او شدند مرغی را دیدند كه در بالای دیوار تخم كرد و تخم مرغ نیفتاد یا افتاد و نشكست. رسول اكرم در شگفت شدند. صاحب خانه گفت: آیا تعجّب فرمودید؟ قسم به خدایی كه تو را به پیامبری برانگیخته است به من هرگز آسیبی نرسیده است. رسول اكرم برخاستند و از خانه ی آن مرد رفتند، گفتند كسی كه هرگز مصیبتی نبیند، مورد لطف خدا نیست. [3] از حضرت صادق (ع) روایت شده كه:

انّ اشدّ النّاس بلاء الانبیاء، ثمّ الّذین یلونهم، ثمّ الامثل فالامثل. [4] در كتب حدیث، بابی اختصاص یافته است به شدّت ابتلاء امیر المؤمنین علیه السلام و امامان از فرزندان او.

بلا از برای دوستان خدا لطفی است كه سیمای قهر دارد، آنچنان كه نعمتها و عافیتها برای گمراهان و كسانی كه مورد بی مهری پروردگار قرار می گیرند ممكن است عذابهایی باشند اما به صورت نعمت، و قهرهایی به قیافه ی لطف.

---