در قرآن كریم كلمه ی «ملت» آمده است:

1. و من یرغب عن ملة ابراهیم الاّ من سفه نفسهبقره، 130 2. قل بل ملة ابراهیم حنیفاًبقره، 135 3. قل صدق اللّه فاتبعوا ملة ابراهیم حنیفاًآل عمران، 95 4. و من احسن دیناً ممن اسلم وجهه للّه و هو محسن و اتبع ملة ابراهیم حنیفاًالنساء، 125 5. قل اننی هدینی ربی الی صراط مستقیم دیناً قیماً ملة ابراهیم حنیفاًانعام، 161 6. انی تركت ملة قوم لایؤمنون باللّه و هم بالاخرة هم كافرون یوسف، 37 7. و اتبعت ملة ابائی ابراهیم و اسحق و یعقوبیوسف، 38 8. ثم اوحینا الیك ان اتبع ملة ابراهیم حنیفاًالنحل، 123 9. ملة ابیكم ابراهیم هو سمیكم المسلمین من قبلالحج، 78 10. ما سمعنا بهذا فی الملة الاخرة ان هذا الاّ اختلاقص، 7 11. قد افترینا علی اللّه كذباً ان عدنا فی ملتكماعراف، 89 12. لنخرجنك یا شعیب و الذین امنوا معك من قریتنا او لتعودن فی ملتنااعراف، 88 13. لنخرجنكم من ارضنا او لتعودن فی ملتناابراهیم، 13 14. و لن ترضی عنك الیهود و لا النصاری حتی تتبع ملتهم البقره، 120 15. انهم ان یظهروا علیكم یرجموكم او یعیدوكم فی ملتهم الكهف، 20 راغب در مفردات می گوید: الملة كالدین و هو اسم لما شرع اللّه تعالی لعباده علی لسان الانبیاء لیتوصلوا بها الی جوار اللّه و الفرق بینها و بین الدین ان الملة لاتضاف الاّ الی النبی علیه السلام الذی تسند الیه نحو: اتبعوا ملة ابراهیم حنیفاً، و اتبعت ملة ابائی و لاتكاد توجد مضافة الی اللّه و لا الی آحاد امة النبی صلی الله علیه و آله و لاتستعمل الاّ فی جملة الشرایع دون آحادها لایقال ملة اللّه و لایقال ملتی و لا ملة زید كما یقال دین اللّه و دین زید و لایقال الصلوة دین اللّه. و اصل الملة من امللت الكتاب، قال تعالی: و لیملل الذی علیه الحق. . . فان كان الذی علیه الحق سفیهاً او ضعیفاً او لایستطیع ان یملّ هو فلیملل ولیه بالعدل. و تقال الملة اعتباراً بالشی ء الذی شرعه اللّه و الدین یقال اعتباراً بمن یقیمه.

از اینكه راغب می گوید: اسم لما شرع. . . معلوم می شود همان جنبه ی املا كردن و تدوین منشأ این كلمه است، و خلاصه معنی ملت یعنی طریقه ی املا شده از طرف خداوند به یك پیغمبر (رهبر الهی) . این كلمه با آنچه امروز در عرف ما «مكتب» می گویند خیلی نزدیك است. همین طور كه كلمه ی مكتب نه به خدا نسبت داده می شود و نه به فرد پیرو، فقط به رهبر نسبت داده می شود، كلمه ی ملت هم همین طور است.

هیچ وقت كلمه ی ملت به قوم و گروه در اصطلاحات اسلامی گفته نشده است، همچنان كه امروز هم در عرف اعراب، قوم و قومیت در این زمینه گفته می شود. ما امروز احیاناً ملت را در مقابل دولت استعمال می كنیم. آنها این كار را هم نمی كنند، حكومت و شعب در این زمینه به كار می برند.

به هر حال در اصطلاح غلط شایع و جاری ما، ملت به معنی قوم و ملیت به معنی قومیت گفته می شود.

در كتاب اصول علوم سیاسی، صفحه ی 327 (جلد اول) می گوید: با تفكیكی كه در قرن بیستم از «ملت» و «مردم» می شود لغت مردم بیشتر برای تعیین گروه اجتماعی به كار می رود، لكن ملت از نظر حقوقی و سیاسی واحد مشترك جمعیت است كه بر قلمرو ارضی كشوری مستقر می شود و این استقرار نتیجه ی وحدت تاریخی، زبانی، مذهبی یا اقتصادی یا آرمانهای مشترك و خواستن ادامه ی زندگی مشترك است.

كلمه ی مردم جنبه ی جامعه شناسی بیشتری دارد، در حالی كه ملت بیشتر از نظر حقوق و سیاست داخلی یا بین المللی مورد نظر قرار می گیرد.