شایع است كه می گویند: سروكارت به آدم بد ذات یا لئیم یا غیره نیفتد. معاشرت بر دو قسم است: معاشرتهای اختیاری و انتخابی و معاشرتهای تقریباً اجباری. معاشرتهای اجباری عبارت است ازاینكه قهراً سروكار انسان با شخص یا اشخاصی باشد، مثل معاشرت ارباب با رعیت و رعیت با ارباب یا رئیس با مرئوس و بالعكس، بالاخره معاشرتهایی كه اجبار زندگی ایجاب می كند. بسیار ناگوار است كه سروكار انسان با كسانی باشد كه از دیدار و معاشرت آنها رنج می برد به واسطه ی تكبر و تفرعن یا جهالت و حماقت و یا فسق و فجور و بی دیانتی آنها. معاشرت اجباری همان است كه از آن به سروكار تعبیر می شود.

هرچند برخی از معاشرتها از نظری اجباری است اما می توان گفت از نظر دیگر همه ی معاشرتها اختیاری است. اگر انسان در زندگی نقشه داشته باشد و عقل را به كار ببرد، یعنی بتواند لوازم و ملزومات و منتهی الیه راهها را بسنجد، دنباله ی هر عملی و آثار قهری آن را تشخیص بدهد، می تواند كاری بكند كه سروكارش همیشه با اشخاصی باشد كه از معاشرت آنها سود ببرد و از معاشرت كسانی كه اخلاق او را فاسد می كنند و روح او را می كاهند بركنار بماند.