در ظهرالاسلام ج 1، ص 115 می گوید: علت اینكه در ادب عربی از فقر و بُعد از بِلاط (قصور خلفا) [به نیكی یاد شده ] و همچنین علت اینكه تصوف شایع شد این بود كه در آن محیط اجتماعی كه حكومتهای دیكتاتوری بود واقعاً مال وبال بود، هركسی مال داشت امنیت خاطر و آسایش نداشت، مردم همه آسایش را در نداشتن احساس می كردند و چون تشخیص نمی دادند كه مال بذاته وبال نیست، خلط ما بالعرض به ما بالذات می كردند، به جای آنكه متوجه اصلاح وضع امنیت اجتماعی بشوند متوجه جنبه ی منفی و دور ریختن مال و سبكبار شدن می شدند. مثل همان كسی كه در راه ناامنی كیسه یزری جست و از همان ساعت احساس اضطراب و دلهره كرد.

آخرش دید راحت ندارد، آن را انداخت و راحت شد، چرا؟ چون امنیت نبود، حكومت عادله نبود. از این جهت است كه گفته شده:

نعمتان مجهولتان الصحة و الامان. اگر امنیت نباشد مال و ثروت و زن و فرزند و خانه و مسكن، همه وبال می گردد.

پس این خود فلسفه ای است كه مردم چون در محیط ناامنی از نعمت بهره نبرده اند، با خود نعمت دشمن شده اند و طرفدارِ نداشتن شده اند. مطلقاً این طور است؛ هروقت نعمتی مقارن با بلایی بشود انسان احساس شئامت می كند، گو اینكه این شئامت خلط ما بالعرض به ما بالذات است.