1. غربی و غرب پرست كه حس تنوع طلبی و شهوترانی خود را
با معشوقه بازی و اقناع بدون تحمل مسئولیت ارضا كرده، چه لزومی
دارد تعدد زوجات را بپذیرد؟ البته علیه تعدد زوجات قیام می كند.
تعدد زوجات معلول دو علت است: یكی اینكه مرد به واسطه ی بیماری
همسر یا میل به تنوع طلبی به همسر واحد قانع نباشد، دیگر اینكه
مقررات اجتماعی به مرد اجازه ندهد كه بدون تعهد زوجیت از زن
بهره برداری كند. اما وقتی كه یكی از دو علت از میان رفت همچنان كه
در عصر ما موضوع دوم از میان رفته است، مرد اگر متدین نباشد
دلیلی ندارد كه به تعدد زوجات تسلیم شود. زن دوم به سبك غربی از
یك كنیز كمتر است، زیرا مرد در برابر فرزندان كنیز تعهداتی داشت
ولی در مقابل معشوقه تعهدی ندارد. بسیاری از كنیزها معشوقه هم
بوده اند. داستان حبابه و لبابه را همه شنیده اند.
در عصر ما بر طبق نقل المرأة بین الفقه و القانون زنی كه تازه
شوهر كرده گریه كنان تقاضای طلاق می كند، زیرا می بیند سكرتر
شوهرش كه خانم جوان زیبایی است لازم است همراه شوهرش
جلد پنجم . ج5، ص: 326
باشد.
موسی چومبه كه همیشه یك خانم جوان مو بور زیبا به عنوان
سكرتر همراه خود دارد، چه نیازی دارد به تعدد زوجات؟
جز متدینین یعنی كسانی كه فقط با قبول تعهد با زن دوم
حاضرند همسر باشند، مرد دیگری زیر بار تعدد زوجات نمی رود.
2. تعدد زوجات نوعی سوسیالیته شدن شوهر است. سوسیالیزم
در هیچ جا به اندازه ی تعدد زوجات منطق صحیح عقلانی ندارد. چقدر
امثال راسل اشتباه می كنند كه معشوقه بازی را به بهانه ی مبارزه با
اختصاص تجویز می كنند (در تربیت صفحه. . . و زناشویی و اخلاق
صفحات. . . ) اما تعدد زوجات را یعنی قبول همسری قانونی و اعطای
حقوق یك همسر رسمی، ممنوع می شمارند.
3. در كتاب المرأة بین الفقه و القانون مطالب ذیل را دارد:
صفحه ی 71: تعدد زوجات در میان یونانیان و چینیان و هندیان و
بابلیان و آشوریان و مصریان قدیم وجود داشته است.
باید مدرك آنها پیدا شود.
صفحه ی 72: لم یرد نص صریح فی المسیحیة فی منع تعدد
الزوجات. . .
تعدد الزوجات عند المسیحیین الاقدمین
صفحه ی 73: تعدد الزوجات افضل من الطلاق (عند ضرورة
الازدواج الثانی) .
صفحه ی 73: قرار جواز تعدد الزوجات بعد حروب الثلاثین
صفحه ی 74: جاء فی الفصل الخامس عشر من كتاب الزواج الامثل
للقدیس اوغسطین ان التسری افضل من الطلاق.
صفحه ی 74: كلام جرجی زیدان فی عدم منع صریح فی المسیحیة
لمنع تعدد الزوجات
صفحه ی 75: مشكلة المانیا فی زیادة عدد النساء و حلوله بوسیلة
تجویز تعدد الزوجات
صفحه ی 78: كلام غوستافلوبون
جلد پنجم . ج5، ص: 327
صفحه ی 79: كلام وستر مارك فی تاریخه و نقله كلمات دكتر لیبون
و استاذ اهرنفیل
صفحه ی 80: وحدة الزوجة اقرب الی الفطرة بالنسبة الی الاسرة (و
در واقع تعدد زوجات، تحمیلی است
[1]از ناحیه ی اجتماع مدنی بر
اجتماع خانوادگی) .
صفحه ی 81: فی شمال اروبا یكون اكثر الموالید اناثاً.
صفحه ی 81: عواقب منع تعدد الزوجات من تشرد النساء و انتشار
الفاحشة (و تفكك الاسرة) و كثرة الاولاد غیر الشرعیین
صفحه ی 82: سیدة انجلیزیه تعلق بالاباحة للرجل بان تزوج باكثر
من واحدة.
صفحه ی 83: جمعیات نسائیة فی اروبا یطالبن بتعدد الزوجات.
صفحه ی 83: سپنسر فی كتابه اصول علم الاجتماع برغم مخالفته
لتعدد الزوجات یری انه ضرورة اجتماعیة للامة التی یفنی رجالها
فی الحروب.
صفحه ی 84: ضرورات التعدد الشخصیة
صفحه ی 85: الزواج علی العقیم اكرم باخلاق الرجال من تطلیقها.
صفحه ی 85: المرض المزمن فی الزوجة
صفحه ی 85: كرامة الزوج لها
صفحه ی 86: كثرة السفر للزوج
صفحه ی 86: القوة الجنسیة
صفحه ی 87: حدیث لطیف جری بین المؤلف و بین برفسور
اندرسون حول تعدد الزوجات
صفحه ی 90: مساوئ التعدد:
الف. التباغض و التحاسد بین الزوجات
ب. العداء بین الاولاد
ج. التبعیض بین الزوجات و الظلم من قبل الزوج و بعبارة اخری
جلد پنجم . ج5، ص: 328
مظنة الوقوع فی الظلم
د. قیل من مساوی التعدد تشرد الطفولة.
صفحه ی 93: التعدد (الشرقی) نظام اخلاقی انسانی.
صفحه ی 94: التعدد الغربی نظام لااخلاقی و لاانسانی.
صفحه ی 94: الزوجةام الصدیقة و المعشوقة
صفحه ی 95: شغب الاروبیین فی تعدد الزوجات
صفحه ی 97: تشریع التعدد فی القرآن
صفحه ی 98: استفادة الشافعی اشتراط القدرة المالیة من قوله
تعالی:
ان لاتعولوا.
صفحه ی 99: كلام الرسول صلی الله علیه و آله:
اللّهم هذا قسمی فی ما املك
فلاتؤاخذنی فی ما لااملك.
صفحه ی 102: اثر الاصلاح الاسلامی فی التعدد من التحدید و
التقیید
صفحه ی 103: عدل النبی صلی الله علیه و آله بین نسائه حتی فی مرضه الذی
مات فیه
صفحه ی 103: تربیة الاسلام لضمیر الروح المسلم
صفحه ی 104: استفادة المسلمین تناسل الذریة من تعدد الزوجات
فی طول التاریخ (و احتیاجهم الیه فی هذا العصر ایضاً)
صفحه ی 105: الشیخ محمد عبده یخالف تعدد الزوجات فی
عصره.
صفحه ی 108: القوانین المصریة و منع تعدد الزوجات
صفحه ی 109: قانون منع تعدد الزوجات فی تركیا لم یمنع التعدد
عملاً و فعلاً.
صفحه ی 109: منع تعدد الزوجات فی تونس
صفحه ی 110: وضع القیود الشدیدة لتعدد الزوجات فی باكستان
صفحه ی 111: نسبة المتزوجین باكثر من واحدة نسبة ضئیلة جداً
جلد پنجم . ج5، ص: 329
صفحه ی 112: ازدیاد النفوس خطر للغرب
[2]لا للبلاد الاسلامیة
بل هم محتاجون الی زیادة النفوس.
صفحه ی 113: ثروات العراق یكفی لان یعیش فیه سبعون ملیوناً، و
الحال ان سكانها سبعة ملایین.
صفحه ی 114: ما هو القیود لتعدد الزوجات؟
صفحه ی 117: تكثیر العدد لمقابلة الغرب و اسرائیل
4. رئوس و كلیات مسئله ی تعدد زوجات:
الف. بررسی مسئله ی تكثیر و تقلیل فرزندان- رجوع شود به
زناشویی و اخلاق، صفحات 110- 115.
ب. زنان متعدد مسلمین بر خلاف تبلیغات مسیحیان آنقدر
حالت بدی نداشته اند. رجوع شود به نظر گوستاو لوبون در تمدن
اسلام و عرب، ص 528.
5. می توان گفت تعدد زوجات از نظر اسلام نوعی «حلال
مبغوض» است.
[1] به عبارت دیگر نوعی حلال مبغوض است.
[2] در مجموعه ای از نامه ها و نوشته های اینشتین به نام
دنیایی كه من می بینمتحت
عنوان «اجتماع و شخصیت» صفحه ی 31 می نویسد: اروپا امروز تقریباً سه برابر
صدسال پیش سكنه دارد.