ورای طاعت آزادگان ز ما مطلب
كه شیخ مذهب ما بندگی گنه دانست
نهج البلاغه، حكمت 237:
ان قوماً عبدوا اللّه رغبة فتلك عبادة التجار و ان قوماً عبدوا
اللّه رهبة فتلك عبادة العبید و ان قوماً عبدوا اللّه شكراً فتلك
عبادة الاحرار.
شك نیست كه عبادت شاكرانه برخلاف عبادت تاجرانه و
غلامانه- كه یكی تحت فشار حرص و یكی تحت فشار زور است-
مقرون به نشاط و انبساط و خرمی است.
در حافظ قزوینی شعر بالا این طور ضبط شده:
جلد سوم . ج3، ص: 211
ورای طاعت دیوانگان ز ما مطلب
كه شیخ مذهب ما عاقلی گنه دانست
و البته معنا و مقصود یكی است. آغاز غزل این است:
به كوی میكده هر سالكی كه ره دانست
دری دگر زدن اندیشه ی تبه دانست
زمانه افسر رندی نداد جز به كسی
كه سرفرازی عالم در این كله دانست
هر آن كه راز دو عالم ز خط ساغر خواند
رموز جام جم از نقش خاك ره دانست