بعضی دیگر بیماری ماهانه ی زن و عدم آمادگی او را برای تمتع مرد در مدت
بیماری، همچنین خستگی زن از فرزند زاییدن و میل او به كناره گیری از زندگی
زناشویی و رسیدگی به غذا و پرورش فرزندان را منشأ تعدد زوجات دانسته اند.
ویل دورانت می گوید:
مجموعه آثار شهید مطهری . ج19، ص: 322
«در اجتماعات ابتدایی، زنان به سرعت پیر می شوند و به همین جهت خود
غالباً مردان را به زناشویی جدید تشویق می كردند تا بتوانند مدت
درازتری غذای كودكان خود را تأمین كنند و در عین حال فاصله ی میان
دوره های حمل خود را طولانی تر سازند بی آنكه از میل مردان در تولید
نسل و دفع شهوت خود چیزی بكاهند. غالباً دیده شده كه زن اول، شوهر
خود را ترغیب می كرده است تا زن تازه بگیرد كه كار او سبكتر شود و زن
تازه برای خانواده اطفال دیگری بیاورد و بهره برداری و ثروت زیادتر
شود. » .
بدون شك بیماری ماهانه ی زن و همچنین خستگی او از فرزند زادن، زن و مرد را
از لحاظ امر جنسی در وضع نامشابهی قرار می دهد و سبب می گردد كه مرد كم و
بیش رو به سوی زن دیگر بیاورد. اما هیچ یك از دو علت بالا به تنهایی موجب رسم
تعدد زوجات نمی شود، مگر آنكه یك مانع اخلاقی یا اجتماعی برای مرد وجود
داشته باشد كه نتواند هوس خود را با معشوقه گیری و زن بازی آزاد تسكین دهد.
پس هر یك از دو عامل فوق هر زمان دخالت داشته اند، در زمینه ای بوده كه مرد
آزادی كامل در هوسبازی نداشته است.