آزادی سیاسی و اجتماعی، از حقوق طبیعی انسان است که بهموجب آن افراد میتوانند در سرنوشت خود دخالت نمایند و دارای حق حاکمیت باشند. در منطق اسلام که خود، دین آزادیخواهی است، انسان موجودی مختار و آزاد معرفی شده است. این رساله با روش توصیفی تحلیلی، و با تأکید بر اندیشه سیاسی و اجتماعی شهید مطهری، به تبیین آزادی از دیدگاه اسلام پرداخته است. ماهیت آزادی در اندیشه استاد مطهری هم میتواند حق باشد، و هم تکلیف؛ و کسی حق سلب آن را ندارد. اسلام بشر را برای تعیین سرنوشت سیاسی خود آزاد گذاشته، و گروههای سیاسی، در صورت عدم مغایرت با دین آزاد هستند، زیرا فقدان آزادی مردم، رشد اجتماعی آنان را سلب میکند. آزادی بیان، قلم و تفکر در اسلام مورد تأیید قرار گرفته است، مگر اینکه بر خلاف مصالح اسلام و جامعه اسلامی باشد. علی نهتنها دهان را نمیدوخت و حق انتقاد را سلب نمیکرد، بلکه دعوت به انتقاد هم میکرد. آزادی سیاسی اجتماعی در اسلام، دارای مبانی هستیشناختی، انسانشناختی، معرفتشناختی و حقوقی و اخلاقی است؛ عقل، اراده و اختیار، فطرت، حق طبیعی الهی انسان از زندگی، مساوات و برابری ذاتی از جمله این مبانی است که بر اساس آن، میتوان آزادی سیاسی و اجتماعی را استنتاج و توجیه کرد. آزادی سیاسی اجتماعی از دیدگاه اسلام دارای حدودی است که برگرفته از مبانی نظری است. عامل اصلی محدودیت آزادی انسان، مبدأ هستیبخش است که تنها مرجع تعیین حدود آزادی است. حق الهی، مطابقت آزادیها با ضوابط عقلی و مصالح فردی، اجتماعی و حقوق دیگران، قوانین اجتماعی و موازین اخلاقی از مهمترین محدودیتهای آزادی سیاسی و اجتماعی محسوب میشود، که قلمرو فرد در برابر حکومت و دولت، جامعه، خود و دیگران را نیز باید بدان افزود. آزادی و حق انتخابشدن، حق رأی و تعیین سرنوشت، حق انتخاب حاکم، آزادی احزاب، تفکر، بیان و قلم از این مصادیق به شمار میرود. منبع : edu.miu.ac.ir