در
مشارکت کنید
برای ارسال سوال کلیک کنید
 
پرسش:
به نظر برخی جامعه بی طبقه وجود ندارد در حالی که استاد در آثار خود از جامعه توحیدی و بی طبقه صحبت می نمایند. خواهشمند است در این مورد توضیح دهید؟
پاسخ:

استاد مرتضی مطهری  در کتاب جهان بینی توحیدی  در این باب توضیحاتی داده اند و در پاسخ به این سوال می فرمایند :

فرق است میان جامعه بی طبقه و جامعه بی اختلاف. طبقه و جامعه طبقاتی، آن اختلاف هایی را می گوییم که از کسب امتیازات بیجا و ظالمانه پیدا شود. یعنی اگر کسی با دیگری از نظر یک موهبت مثلا ثروت تفاوت داشته باشد، منشأ تفاوتش این است که جامعه به او یک امتیاز داده بدون آن که آن امتیاز را به فرد دیگری بدهد. اگر جامعه به بچه ای این امکان را بدهد که برود درس بخواند، به یک بچه دیگر که لااقل به اندازه او استعداد دارد این امکان را ندهد که برود درس بخواند، در نتیجه این بی سواد بماند و آن باسواد شود، این باسواد و بی سواد دوطبقه اند، اگرچه طبقه اقتصادی نیستند ولی باز دو طبقه ای هستند که ظالمانه است: چرا او با سواد باشد، بعد دیپلمه شود، بعد تحصیلات عالیه بکند و بعد دارای زندگی شود ولی آن دیگری چنین نباشد؟

ولی یک وقت هست که دو بچه با دو امکان هر دو می روند مدرسه، یعنی جامعه شرایط مساوی برای هر دو ایجاد می کند. از کلاس اول به یک مدرسه می روند، مدارج را طی می کنند، ولی یکی از اینها به دلیل این که استعدادش بیشتر است یا کوشاتر است و تنبل نیست در کلاس بالاتر قبول می شود و آن دیگری به دلیل تنبلی یا بازیگوشی نمره نمی آورد، کم کم این جلو می افتد او عقب می ماند، او خودش را به زحمت به دیپلم می رساند این خودش را به دانشگاه هم می رساند. بعد قهرا این با او اختلاف پیدا می کند. این یک کار فنی می تواند انجام بدهد که او نمی تواند انجام بدهد. اینجا اختلاف پیدا می شود ولی این اختلاف در اثر ظلم به آن دیگری نیست.

یک وقت ما می گوییم که جامعه باید اصلا بدون تفاوت باشد، یعنی آن کسی هم که در مسابقه زندگی جلو افتاده و دیگری تنبلی کرده، او را عقب بکشیم تا با این بایستد. آن که جلو افتاده، به سینه اش بزنیم تا با آن که عقب مانده در یک [ردیف قرار گیرند یا او را به زور نگه داریم تا جلو نرود و این را به زور بکشیم که حتما شما باید همدوش حرکت کنید. خود این، ظلم و استثمار است. پس فرق است میان جامعه بی طبقه به مفهوم این که طبقه از امتیازات ظالمانه پیدا شده باشد- و اگر از جنبه اقتصادی بخواهیم تعبیر کنیم از استثمار پیدا شده باشد- و جامعه بی طبقه که اختلافات نه از استثمار بلکه از اختلاف سطح فعالیت و کار و ابتکار پیدا شده باشد.نظر ما اوّلی بود.[1]



[1] - کتاب آینده انقلاب اسلامی   (مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج24، ص: 158)


پایگاه شهید مطهری ،
کليه حقوق برای پايگاه شهید مطهری محفوظ است