ذهن در عملکرد خود باید هم از مصالح و مواد درست بر خوردار باشد و هم شکل و شیوه درست حرکت را داشته باشد. یعنی دو عنصر مهم "شکل" و "ماده" اندیشه او باید درست باشند. اگر فرض کنید که یک ذهن قواعد اندیشه (قواعد منطقی مانند آن چه در اشکال اربعه در منطق صوری می خوانیم) را به درستی بکار گیرد ولی مواد اندیشه او صالح و درست نباشند نتیجه اندیشة او غلط خواهد بود. به شکل منطقی ذیل نگاه کنید:

انسان سنگ است و سنگ ادراک ندارد. انسان ادراک ندارد.

در این مورد شکل کاملاً صحیح و شکل اول است و ذهن مسیر را به درستی طی کرده است؛ اما نتیجه نادرست است. علت اصلی آن است که مواد این استدلال نادرست است و حقیقتاً انسان سنگ نیست. حال به شکل ذیل توجه نمائید:

انسان موجودی متفکر است و گاو موجودی شیرده است.

در این جا نتیجه ای در کار نیست. اگر چه مواد و مصالح استدلال درست هستند ولی چون شکل و صورت استدلال ناتمام است و در صغری و کبری قضیه شرایط رعایت نشده اند؛ این قضایا نمی توانند نتیجه داشته باشند و عقیم خواهند بود. [1] علمی که قوانین درست اندیشیدن را به ما می آموزد همانا علم منطق است که برای آشنایی بیشتر به منبع مذکور در پاورقی رجوع فرمایید.