شهید مطهری در مورد فدک می فرماید:

یادم هست که از وقتی بچه بودم گاهی می‏دیدم بعضی افراد برایشان یک شبهه پیدا می‏شود که چرا حضرت زهرا با آن مقام عصمت و قداست رفت در مسجد پیغمبر و از مسئله فدک دفاع کرد، در حالی که آنها کسانی بودند که: وَ یُطْعِمونَ الطَّعامَ عَلی‏ حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ اسیراً. انَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ «انسان/ 8 و 9»، یا علی خودش می‏گوید: وَ ما اصْنَعُ بِفَدَکٍ وَ غَیْرِ فَدَکٍ و به قول شاعر فارسی:

آن که رست از جهان فدک چه کند *** آن که جست از جهت فلک چه کند

بعد من رسیدم به این جا که دو مسئله است: رفتن دنبال حق مغصوب برای نجات دادن حق یک مسئله است، یک ارزش بسیار عالی اسلامی و انسانی است، و رفتن برای این که گرسنه مانده‏ام، می‏خواهم شکمم را سیر کنم که صرفا انگیزه حیوانی داشته باشد مسئله دیگری است. اگر صرفا مسئله سیر شدن شکم باشد بله مسئله مهمی نیست. چنین انسان هایی که در حالی که گرسنه هستند آنچه دارند به دیگران می‏دهند آنجا هم می‏گفتند مال دیگران است. اما نه، یک وقت من مال و ثروت دارم، ایثار می‏کنم، حق خودم را خودم می‏دهم و به دیگری ایثار می‏کنم؛ ارزش این کار [محفوظ است.] یک وقت حق من را دیگری به زور می‏گیرد، اینجا اگر حقم را نگیرم ضد ارزش است، اگر بگیرم ارزش است. دنبال حق رفتن ارزش است. [1]

و باز استاد مطهری در جای دیگری از آثار خود آورده اند :

پیغمبران مردم را دعوت به عدالت می‏کنند نه دعوت به منافع. نمی‏گویندای انسان چون منفعتت اینجاست برو دنبال آن. اصلًا اساس دعوت انبیا بر این نیست که بخواهند منفعت پرستی را [تقویت کنند و بگویند] به دلیل اینکه منفعت داری این کار را بکن، مال تو را خورده و به دلیل اینکه مالت را خورده نه به دلیل احترام حق، برو آن را بگیر. چون دو مسئله است. یک وقت می‏گوید پول است، مگر از پول هم می‏شود گذشت، پولت را خورد و مالت را برد، برو از او بگیر. این می‏شود پول پرستی. یک وقت به او می‏گوید حق پایمال شده. وقتی که پای پایمال شدن حق در میان باشد، برای یک دینار حاضر است تا پای ریختن خون خودش هم جلو برود و حال آنکه همان آدم حاضر است صد برابر این را در راه خدا انفاق کند. پس برای او پول ارزش ندارد و مسئله پول مطرح نیست.

گاهی بعضی افراد اعتراض می‏کنند که علی و زهرا (سلام اللَّه علیهما) که اساساً دنیا برایشان ارزش ندارد، تمام پول و ثروت دنیا برای آنها پشیزی ارزش ندارد، کسی که می‏فرماید این دنیای شما در نزد من از یک عطسه بز بی‏ارزش‏تر است، آنوقت چطور مسئله فدک که پیش می‏آید حضرت زهرا دنبال مال دنیا می‏رود؟ بردند که بردند. آیا این ارزش داشت که یک زن، دختر پیغمبر با آن حشمت و جلالت و عفاف، بیاید در مسجد پیغمبر میان مردم یک خطبه غرّا بخواند که مال من را بردند؟ مگر مال دنیا چه ارزش دارد؟

جواب این است که اشتباه می‏کنید. یک وقت دنبال مال دنیا رفتن است؛ بله، زهرا می‏خواهد فدک را به یک نفر ببخشد؛ مثل مقداری جو است که به او بخشیده باشد. و یک وقت صحبت این است که عدالت و حق پایمال شده. اینجاست که میان حق خودش و حق غیر هم فرق نمی‏گذارد. اینجا اگر اقدام نکند مسئول است یعنی حق و عدالت را خوار کرده و بی‏یاور گذاشته است. پس اینها جهاتش خیلی فرق می‏کند.

خود امیرالمؤمنین در کارهایش این تناقض ظاهری دیده می‏شود یعنی آنجایی که مسئله مادیت و پول مطرح است [ارزشی برای آن قائل نیست.] اما آنجا که مسئله حق مطرح است، یک ذره‏اش هم برایش ارزش دارد. آدمی که این همه برای مردم دارد صحبت می‏کند که دنیا بی‏ارزش است و تمام خطبه هایش نقد دنیاپرستی است، بعد یک دقیقه بخواهد چراغ بیت المال بسوزد زود آن را فوت می‏کند. مگر غیر از این است که مال دنیا مصرف شده؟ اگر دنیا ارزش ندارد این هم ارزش ندارد؛ این چیست که اینقدر برایش اهمیت قائل می‏شوید؟ نه، دو حساب است، حسابها نباید با همدیگر مخلوط شود [2]

منبع :

 انجمن شهید مطهری