پرسش:
لطفا معنی ترس از خدا را برای من توضیح دهید مگر خداوند مهربان ترسناک است که از او بترسیم ؟
پاسخ:
استاد مطهری این سوال را مطرح کرده و این گونه به آن جواب داده اند:
ممکن است این سؤال برای بعضی مطرح شود که ترس از خدا یعنی چه؟ مگر خداوند یک چیز موحش و ترس آوری است؟ خداوند کمال مطلق و شایسته ترین موضوعی است که انسان به او محبت بورزد و او را دوست داشته باشد. پس چرا انسان از خدا بترسد؟. در جواب این سؤال میگوییم مطلب همینطور است. ذات خداوند موجب ترس و وحشت نیست، اما اینکه میگویند از خدا باید ترسید یعنی از قانون عدل الهی باید ترسید. در دعا وارد است: یا مَنْ لایُرْجی الّا فَضْلُهُ وَ لا یُخافُ الّا عَدْلُهُ..: ای کسی که امیدواری به او امیدواری به فضل و احسان اوست و ترس از او ترس از عدالت اوست.
ایضاً در دعاست: جَلَلْتَ انْ یُخافَ مِنْکَ الَّا الْعَدْلُ وَ انْ یُرْجی مِنْکَ الَّا الْاحْسانُ وَ الْفَضْلُ..: یعنی تو منزّهی از اینکه از تو ترسی باشد جز از ناحیه عدالتت، و از اینکه از تو جز امید نیکی و بخشندگی توان داشت. عدالت هم به نوبه خود امر موحش و ترس آوری نیست. انسان که از عدالت میترسد، در حقیقت از خودش میترسد که در گذشته خطاکاری کرده و یا میترسد که در آینده از حدود خود به حقوق دیگران تجاوز کند. لهذا در مسئله خوف و رجاء که مؤمن باید همیشه، هم امیدوار باشد و هم خائف، هم خوشبین باشد و هم نگران، مقصود این است که مؤمن همواره باید نسبت به طغیان نفس امّاره و تمایلات سرکش خود خائف باشد که زمام را از کف عقل و ایمان نگیرد و نسبت به ذات خداوند اعتماد و اطمینان و امیدواری داشته باشد که همواره به او مدد خواهد کرد. علی بن الحسین (سلام اللَّه علیه) در دعای معروف ابوحمزه میفرماید: مَوْلایَ اذا رَایْتُ ذُنوبی فَزِعْتُ، وَ اذا رَایْتُ کَرَمَکَ طَمِعْتُ..: یعنی هرگاه به خطاهای خودم متوجه میشوم ترس و هراس مرا میگیرد، و چون به کرم و جود تو نظر میافکنم امیدواری پیدا میکنم. [1]
[1] - مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج23، ص: 690
،