اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم فَلْیَنْظُرِ اَلْإِنْسانُ إِلی طَعامِهِ. `أَنّا صَبَبْنَا اَلْماءَ صَبًّا. `ثُمَّ شَقَقْنَا اَلْأَرْضَ شَقًّا. `فَأَنْبَتْنا فِیها حَبًّا.

`وَ عِنَباً وَ قَضْباً. `وَ زَیْتُوناً وَ نَخْلاً. `وَ حَدائِقَ غُلْباً. `وَ فاكِهَةً وَ أَبًّا. `مَتاعاً لَكُمْ وَ لِأَنْعامِكُمْ [1]. در جلسه پیش راجع به آیه كریمهفَلْیَنْظُرِ اَلْإِنْسانُ إِلی طَعامِهِ مقداری توضیح دادیم. عرض كردیم كه ظاهر این آیه به حسب سیاق (چه به آیات قبل از آن نگاه كنیم و چه به آیات بعد) دعوت به نظر و تفكر در اموری است كه مایه تعیّش و تغذیه انسان است. آیات بعد بیان می كند كه مجموع جریانهایی از قبیل ریزش باران و آمادگی خاص زمین و روییدن انواع گیاهها، سبزیها، میوه ها و غذاها، با خلقت انسان رابطه دارد یعنی نمایانگر یك تدبیر عمومی در كار عالم است، و از همه اینها این نتیجه گرفته می شود كه خلقت انسان عبث نیست و انسان به خود واگذاشته شده نیست.

پس اعمال و كردارهای انسان نهایت و پایانی دارد و انسان به نتیجه اعمال خوب و بد خود می رسد. ولی در روایات ما برای آیهفَلْیَنْظُرِ اَلْإِنْسانُ إِلی طَعامِهِ معنی دیگری هم ذكر كرده اند كه البته این معنی دوم با معنی اول متضاد نیست.

---

[1] - . عبس/24- 32.