اگر این طور گفتیم، از آن طرف این سؤال مطرح می شود: پس دستورهایی كه در موضوع تربیتها،
عبادتها، ریاضتها، ترك شهوت كردن ها و مبارزه با نفس امّاره كردن ها وارد شده چیست؟ اگر این
طور است پس به همه مردم بگویند بروید دنبال شهوات خودتان، هر كار می خواهید بكنید، همه
اینها خوب است.
در پاسخ می گوییم: مطلب این نیست. هیچ چیزی در ذات خودش بد نیست، بالتبع و بالعرض
بد می شود، خلقتش بد نیست، آن وقت بد می شود كه آن شی ء مانع یك كمال و یك خیر بیشتر
بشود؛ یعنی یك شی ء در ذات خودش خوب است و قهرا در ذات خودش یك حدی هم دارد، باید
از آن استفاده كرد، اگر نكنی بد است، ولی اگر شما نظرتان را به همین یكی محدود كنید و بعد به
همین سبب مانع رشد سایر استعدادهای شما شد آن وقت این شی ء می شود بد. مثلاً در اعضای
بدن انسان یك مویرگ هم وجود ندارد كه بیهوده آفریده شده باشد اما اگر فرض كنیم به علت یك
بیماری یك عضو رشد كند و جلو رشد عضوهای دیگر را بگیرد آنوقت است كه اختلال پیدا شده،
نه اینكه وجود آن عضو لازم نیست. ولی رشد بی حد یك قسمت از بدن كه مانع رشد سایر قسمتها
بشود چون مانع بروز و ظهور و فعلیت یافتن سایر استعدادها شده است آن بد است.
می آییم سراغ همین خوردن و آشامیدن و مثال ساده ای عرض می كنیم: بچه باید مدرسه
برود، درس بخواند، علاقه مند به درس خودش باشد، تكالیف مدرسه اش را خوب انجام بدهد و
دل به درسش بدهد. حال یك وقت این بچه مدرسه می رود اما وقتی كه به خانه می آید جز به فكر
شكمش به فكر دیگری نیست، دائم می خواهد این را بخورد و آن را بنوشد و برود بازی كند. شما
ناراحت می شوید (حق هم دارید) چون می بینید این بچه فقط در فكر شكمش است، گویی غیر از
شكم چیز دیگری ندارد. فقط به فكر بازی است، گویی غیر از بازی كار دیگری ندارد. اسم آن كار
می شود شكم پرستی، یعنی كاری كه مانع رسیدن این بچه به كمال انسانی اش كه عالم شدن و دانا
شدن است بشود. آنوقت شما حق دارید كه به او بگویید: چه خبر است كه تو اینقدر به شكمت
می رسی و اینقدر بازی می كنی؟ ! معنایش این است كه اگر تو غذایت را می خوردی به قدری كه
بدنت لازم دارد، نوشیدنی هم می خوردی در حدی كه بدنت لازم دارد، بازی هم می كردی در
حدی كه احتیاج داشتی و كار مدرسه ات را هم انجام می دادی در حدی كه لازم بود، كسی حرفی
نداشت، نه اینكه بخواهید بگویید اصلاً تو چرا غذا می خوری؟ نباید غذا بخوری. اتفاقا اگر بچه تان
دو روز غذا نخورد خودتان پریشان می شوید و او را پیش طبیب می برید كه چرا غذا نمی خورد و
مریض است.
پس خوردن بد نیست ولی خوردن را به شكلی در آوردن كه مانع یك كمال بالاتر بشود آن
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 207
بد است. آنها می گویند خوردن در ذات خودش بد است، حالا اگر ما می خوریم از مجبوری است
كه می خوریم. نه، چه كسی گفته خوردن بد است و لذتی كه انسان از غذا می برد امر پلیدی است؟
ابدا پلید نیست. هیچ لذتی پلید نیست. مسیحیت آمد گفت كه لذت جنسی پلید است، زن برای مرد
پلید است و مرد برای زن. اسلام گفت عزوبت پلید است. پیغمبر اكرم در كمال صراحت فرمود: من
اخلاق الانبیاء حب النساء اینكه انسان زن خودش را دوست داشته باشد جزء اخلاق انبیاست.
اصلاً این باید باشد و جزء نظام حكمت عالم است. اینكه آدم بچه اش را دوست داشته باشد كمال
است، اگر كسی را پیدا كردید كه بچه اش را دوست ندارد او معیوب است. این عاطفه انسانی است و
باید باشد. قرآن می گوید از حكمتهای خدا این است كه محبت زناشویی را در میان مردان و زنان
قرار داده. این جزء حكمتهای بزرگ خداوند است، نه اینكه یك پلیدی است كه ما چاره ای از آن
نداریم. بله اگر آدم زن را دوست داشته باشد، بچه را دوست داشته باشد و به همین جا خاتمه پیدا
كند، خدا را دوست نداشته باشد، جهاد در راه خدا را دوست نداشته باشد، پیغمبر خدا را دوست
نداشته باشد، معنویت را دوست نداشته باشد، این می شود حیوان. یعنی یك انسانی كه باید آنها را
در درجه بالاتر و شدیدتر دوست داشته باشد در درجه پایین ایستاده. نقص، ایست اوست نه اینكه
تو چرا این را دوست داری. نقص این است كه چرا فقط این را دوست داری؟ باید شاخه ای از
دوستی تو اینجا باشد. [رسول اكرم فرزند خردسالش را روی زانوی
[1]] خودش نشانده و به او
مهربانی می كرد، او را می بوسید و به بغل می چسباند و دست به سرش می كشید. یكی از رؤسای
شیوخ عرب آمد آنجا و تعجب كرد، گفت تو چرا اینقدر بچه ات را می بوسی؟ من ده تا بچه دارم، به
عمرم یكی از اینها را نبوسیده ام. فرمود: تو خیلی آدم بدی هستی. من لایرحم لایرحم كسی كه به
خلق خدا رحمت و مهربانی نداشته باشد رحمت خدا شامل حال او نمی شود. تو به خیالت خیلی
آدم خوبی هستی كه بچه ات را نبوسیده ای؟ خیلی مرد بزرگی هستی و مقام شامخی داری كه
بچه ات را دوست نداری؟ تو انسان نیستی، انسان باید بچه اش را دوست داشته باشد.
حیوانیت برای حیوان نقص نیست، چرا؟ چون حیوان حدش همان است؛ همین كه بخورد،
بیاشامد، بخوابد و امر جنسی انجام بدهد كارش تمام شده است. برای حیوان كه این نقص نیست.
[اكتفا به این حد] چرا برای انسان نقص است؟ چون انسان مقام بالاتر را دارد، اگر انسان در این
مقام بایستد در حد حیوان ایستاده. نقص در این است كه آن بالاتر را طی نكرده است، به مقام
معرفت خدا نرسیده است، به مقام محبت خدا نرسیده است، به مقام محبت اولیاء خدا نرسیده است،
از عالم معنا كه در استعداد این انسان هست چیزی به مشام او نخورده است، در حد حیوان باقی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 208
مانده. باقی ماندن در حد حیوان برای حیوان نقص نیست ولی برای انسان نقص است. پس نقصش
در نرفتنِ بالاتر است نه در داشتن این.
[1] - . [افتادگی از نوار است. ]