الحمد للّه ربّ العالمین بارئ الخلائق اجمعین و الصلوة و السلام علی عبداللّه و رسوله و حبیبه و صفیّه سیّدنا و نبیّنا و مولانا ابی القاسم محمـ- ّد صلی الله علیه و آله و آله الطّیّبین الطّاهرین المعصومین. اعوذ باللّه من الشّیطان الرجیم:

بِسْمِ اَللّهِ اَلرَّحْمنِ اَلرَّحِیمِ. `هَلْ أَتی عَلَی اَلْإِنْسانِ حِینٌ مِنَ اَلدَّهْرِ لَمْ یَكُنْ شَیْئاً مَذْكُوراً. `إِنّا خَلَقْنَا اَلْإِنْسانَ مِنْ نُطْفَةٍ أَمْشاجٍ نَبْتَلِیهِ فَجَعَلْناهُ سَمِیعاً بَصِیراً. `إِنّا هَدَیْناهُ اَلسَّبِیلَ إِمّا شاكِراً وَ إِمّا كَفُوراً [1]

سوره مباركههَلْ أَتی عَلَی اَلْإِنْسانِ است كه هم به نام سوره «دهر» معروف است و هم به نام سوره «انسان» . از آن جهت سوره «دهر» گفته می شود كه كلمه «دهر» در آیه اول آن آمده است و از آن جهت سوره «انسان» گفته می شود كه علاوه بر اینكه كلمه «انسان» در آیه اول آمده است، بحثی بسیار بسیار عمیق و لطیف درباره انسان در آیات اول این سوره مباركه هست. به مضمون آیه اول توجه بفرمایید، می فرماید: هَلْ أَتی عَلَی اَلْإِنْسانِ حِینٌ مِنَ اَلدَّهْرِ لَمْ یَكُنْ شَیْئاً مَذْكُوراً. به صورت پرسش است: آیا بر انسان مدتی از روزگار گذشته است كه در آن مدت چیز قابل ذكری نبوده

مجموعه آثار شهید مطهری . ج28، ص: 180

است؟ یعنی آیا یك قطعه زمانی، یك قسمتی از دهر و روزگار بوده است كه انسان در آن قطعه از روزگار چیز قابل ذكری نبوده است؟ به صورت استفهام و پرسش است.

[1] - . دهر/1- 3.