بعد مرحوم آخوند جمله ای از خواجه در شرح اشارات نقل می كند. خواجه در شرح
اشارات این جمله را از شیخ نقل كرده: كل موجود عن غیره
[1]یستحقّ العدم لو انفرد أو
لایكون له وجود لو انفرد. معنی عبارت شیخ این است: هر چیزی كه وجودش از
ناحیه غیر است (یعنی ممكن الوجود) ، اگر خودش را به خودی خود در نظر بگیریم
مستحق عدم است. بعد گفته «أو لا یكون. . . » . «أو» برای تردید است. یعنی: یا بگو كه
اگر آن را به خودی خود در نظر بگیریم، برای آن وجودی نیست. این دو مطلب
است. یك وقت می گوییم «كل موجود عن غیره یستحق العدم لو انفرد» ، یعنی: لو
انفرد یستحق العدم؛ ولی یك وقت می گوییم «كل موجود عن غیره لا یكون له وجود
لو انفرد» .
مجموعه آثار شهید مطهری . ج12، ص: 729
[1] - . «عن غیره» به «كل موجود» می خورد، نه به ما بعد.