در جلد ششم (طنطاوی) ، صفحه 165 تحت عنوان «المادة والكلام»
تشبیه می كند ماده سخن را در قبول صور گوناگون به ماده عالم در قبول
اشكال و صور. و قهراً باید گفت همان طوری كه شعور انسان است كه
این صور را به سخن بخشیده، شعور الهی این صورتها را به ماده عالم
بخشیده. آیات قرآن در اختلاف الوان و صور، و ایضاً اشعار معروف
سنایی در این زمینه.
ایضاً رجوع شود به (اسفار) ، ج 3، مبحث عشق ظرفا، فصل «فی ان
تفاوت المحبوبات لتفاوت الوجودات» راجع به عشق شامل جمیع
موجودات كه بر سه قسم است: اكبر و اوسط و اصغر.