17. ما در تاریخ خود افراد صالح به اصطلاح زیاد داشته ایم ولی
مصلح كم داشته ایم. البته تفكیك صالح از مصلح در منطق اسلام به
صورت كلی امكان پذیر نیست. معنی آمر به معروف بودن كه تكلیف
همگانی است مصلح بودن است. مقصود این است كه اولا صلاح ما
صلاح صوفی مآبانه بوده است نه پیغمبرمآبانه، پس صالح واقعی هم كم
داشته ایم، ثانیاً مقصود مصلحی در سطح عالی اجتماع است كه صلاحی
در آن سطح می خواهد.
ما در گذشته ادبا، فقها، حكما، عرفا، خطبا، مفسران، مورخان،
منجمان، ریاضی دانان، پزشكان، متكلمان، فرماندهان و سپهسالاران
بزرگ داشته ایم و زیاد داشته ایم ولی متأسفانه مصلحان بزرگ كمتر
داشته ایم.
نه تنها مصلح كم داشته ایم، نهضتهای اصلاحی مانند نهضت حسینی
را كه خود اعلام می كند كه نهضت اصلاحی است
(. . انّما خرجت لطلب
الاصلاح فی امة جدی. . . )خراب كرده و منحرف ساخته ایم.
18. جمله هایی از قبیل
«كونوا احلاس بیوتكم» یا
«ان شهد لم یعرفجلد یك . ج1، ص: 254
و
ان غاب لم یفتقد» را كه در مورد فتنه ها یعنی بلواهای بی هدف است باید
توضیح داد و تفسیر كرد