2. مسأله امر به معروف و نهی از منكر كه ایجاد نوعی تعهد و
مسؤولیت اجتماعی است برای افراد نسبت به سرنوشت اجتماع، اولین
و بزرگترین اتهام غربیها را درباره اسلام رد می كند كه می گفتند و هنوز
هم می گویند كه اسلام یك دین قضا و قدری است و تربیت اسلامی
جلد یك . ج1، ص: 248
ایجاب می كند كه مسلمان هیچ گونه تعهدی را عملاً نپذیرد و مسؤولیت
را از خود سلب كند. اسلام گذشته از اینكه صریحاً اختیار و آزادی بشر
و مسؤولیت او را در برابر سعادت و شقاوت خودش می پذیرد و او را
موجودی متعهد معرفی می كند و گذشته از منزه دانستن اسلام خداوند
را از شركت در مسؤولیت و اینكه نفوذ مشیت واراده خداوندی و
عمومیت قضا و قدر او به شكلی نیست كه از بشر سلب مسؤولیت كند و
یا خداوند را شریك در مسؤولیت قرار دهد، مسأله ای دارد به نام «امر به
معروف» كه یكی از اركان اسلامی است، جزء لاینفك تعلیمات اسلامی
است، یكی از ابواب فقه اسلام است و در فقه همواره مانند نماز و روزه
و حج و جهاد و مانند بیع و اجاره و وكالت و نكاح و طلاق و مانند ارث
و قضا و شهادات و حدود و قصاص مطرح است (گو اینكه متأسفانه
چند صد سال است كه از رساله های عملیه خارج شده است و فقط در
متن فقه فنی و علمی باقی مانده است و این خیلی عجیب است) . طبق
این مسأله و این اصل نه تنها هر فردی از نظر شخص خودش و نفس
خودش متعهد است، مسؤول است؛ از نظر خانواده اش، از نظر
اجتماعش و در برابر خانواده و اجتماعش متعهد و مسؤول است.
قدرت، تجمع و تشكل و تهیه وسایل و اسباب و لوازم و نفوذ در سطح عالی اجتماعی: