ص 60: مرحله دوم (یك دوره 45 ساله از 1905 تا 1950) دوره
رشید رضا و ابن باویس الجزایری صاحب مجله «شهاب» و كتاب
رجال السلفیة و نساؤهاو عده ی دیگر است كه در نیمه اول قرن بیستم
می زیسته اند از قبیل:
رشید رضا و
ابن باویس و
پیروان آنها:
1. جمال الدین كاظمی سوری (1867- 1914) هواخواه
متعصب و مرید سرسخت سنت حنبلی جدید (وهابیگری) بود.
2. هموطنش طاهر (طاهرالزهراوی) الجزایری (1851- 1919)
دانش وسیعش را در خدمت اصلاح قرار داد.
3. عبدالقادر مغربی (1867- 1956) كه در جوانی به واسطه
تماس مستقیم تحت تأثیر جمال الدین افغانی بود، كمك مؤثری به
اصلاح در سوریه كرد.
4. شكیب ارسلان (1869- 1946) كه نویسنده ای چیره دست
بود. او را «امیرالبیان» می نامیدند و سیاستمدار بود. عقیده راسخی به
عربیت داشت.
5. محمد كرد علی (1876- 1953) رئیس اسبق انجمن عرب در
دمشق (1920- 1953) گرچه نمی توان او را یك نویسنده
اصلاح طلب دانست.
ص 60: در مصر گروه كثیری از فرزندان روحانی محمد عبده
وجود داشتند كه كم و بیش به عقاید اصلی رهبرشان یعنی محمد
فرید وجدی (كذا) (1875- 1954) معتقد بودند. فرید وجدی
نویسنده ی تفسیر قرآن (؟ ! ) با روش تطبیقی، مدیر مجله پرانرژی
«مجدالرساله» كه درسال 1933 تأسیس شد و مبلغ پرشور اسلام
بود.
محمد مصطفی المراغی (1881- 1915) معاون الازهر بود.
محمود شلتوت یكی دیگر از رؤسای برجسته الازهر.
احمد امین نویسنده آثار متعدد با سبكی تازه درباره فرهنگ و
تاریخ اسلامی ( (فجر) ، (ضحی) و (ظهرالاسلام) . او یكی از مهره های اصلی
جلد یك . ج1، ص: 214
تجدید حیات فرهنگی اسلامی عربی بود كه بنیانگذاران نهضت
اصلاح جدید آرزوی آن را داشتند. او نظیر محمد عبده تلاش كرد با
تعالیم و نوشته هایش اندیشه مسلمانان را به سمت عقیده ای كه
نوعی اعتزال جدید بود سوق دهد.
ص 61: در تونس: .
1. بشیر صفر، استاد ارجمند ابن باویس الجزایری كه در سال
1937 مرد.
2. شیخ محمد طاهر بن عاشور متولد در 1879، نویسنده تفسیر
قرآن كه اكنون در تونس منتشر می شود.
3. پسرش محمدالفاضل بن عاشور (00كذا19- 1970) .
ص 61: در الجزایر: .
1. ابن باویس، صاحب مجله شهاب (متوفا 1940) .
2. مبارك المتلی (1890- 1945) استاد الهیات در مدرسه نهضت
اصلاح طلبی الجزایر.
3. طیب العقبی (1881- 1962) كه به شدت تحت تأثیر افكار
وهابی قرار داشت. او دوران كودكی را در حجاز گذرانده بود.
4. محمد بشیرالابراهیمی (1889- 1965) .
5. احمد توفیق المدنی متولد در 1899، مورخ و سیاستمدار. او
در گسترش فرهنگ ملی الجزایر در زمینه نهضت اصلاح بسیار
فعالیت داشت.
ص 61: در مراكش (كه به ندرت یافت می شوند) : .
1. ابوشعیب دُكّالی متوفا در 1937.
2. ابن الموقّیت (1894- 1949) كه بیشتر به خرده گیری از
اخلاق عامه راغب بود تا به تجدید حیات اسلام.
3. علاّل الفاسی متولد 1910، نویسنده و رهبر سیاسی (حزب
استقلال) كه مدعی بود یك سلفی است.
ص 62: بی مناسبت نیست كه گروه كثیری از نویسندگان و شعرا
نظیر حافظ ابراهیم (1872- 1932) ، مصطفی منقلوطی (1870-
جلد یك . ج1، ص: 215
1924) ، عباس محمود العقّاد (1880- 1904)
[1]، محمدالعید متولد 1904 و دیگران به طور غیرمستقیم از طریق مطرح كردن زمینه های
اخلاقی و اجتماعی نهضت اصلاح در آثارشان به نشر آن كمك
كردند
[1] . قطعاً غلط است. عقاد بین 1960 و 1970 مرده است.