خود «جهنّم» چه لغتی است؟ از «جَهنام» است كه جهنام آن چاههای خیلی عمیق و
تاریك را می گویند. این لفظ نیز به اعتبار پایین بودن و تاریك بودن [جهنم ]
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 108
انتخاب شده است چون این الفاظی كه ما در این دنیا داریم، برای معانی ای كه در
همین دنیا وجود دارد وضع شده است. آنها لفظ ندارد و با الفاظی بیان می شود كه تا
اندازه ای به آن معنا نزدیك باشد، والّا:
معانی هرگز اندر حرف ناید
كه بحر بیكران در ظرف ناید
این الفاظ ما جامه هایی است كه برای اندام معانی این عالم دوخته شده است ولی
اندام معانی عالم دیگر اندام دیگری است، جامه ی دیگر می خواهد و تا كسی با آن
اندامها آشنا نباشد لفظش را هم نمی تواند انتخاب كند. آن اندامها را در این لباسها
ارائه دادن و نشان دادن، هر كارش بكنی، برای آن كسی كه می خواهد در این لباس
ببیند باز امكان ندارد حقیقتش را آنچنان كه هست [ببیند] ولی با تشبیهی، تمثیلی و
با مقایسه كردن با آنچه در این دنیا می بیند و با آن نزدیكترین چیزهایی كه بشود
قیاس كرد اجمالاً [می توان آن معانی را به ذهنها نزدیك كرد. ]