شراب را برای تولید شور و نشاط و مستی و كیف و حال می خورند. گو اینكه بعضی درجه شان از این هم پست تر است و برای رفع مزاحمت عقل و فراموش كردن افكار خود می خورند و بعضی برای اینكه در تصمیم زشت خود باقی بمانند و وجدان و عقل سر از گریبانشان در موقع عمل در نیاورد می خورند، مثل اینكه كسی كه قصد دزدی دارد اول پاسبان را بكشد و یا در زنجیر كند و یا در اتاقی محبوس سازد و بعد وارد عمل جنایت شود. به هرحال آنهایی كه فقط برای كیف و حال می خورند، بیچارگانی هستند كه از كیف و حال و نشئه ای كه از داخل وجود خود می توانند ایجاد كنند غفلت دارند و نمی دانند كه عالیترین كیفها و لذتها و نشئه ها را از تكمیل نفس خودمی توان در خود ایجاد كرد، این حرارت و گرمی و سرخوشی را به وسیله ی دیگر و بهتر می توان ایجاد كرد. علت اینكه در شریعت با شراب مبارزه شده، یكی این است كه او را متوجه كیف و حالی عالیتر بكنند. مثنوی در جلد پنجم، صفحه ی 529 در ضمن حكایت زاهدی كه سبوی شراب امیری را به عنوان نهی از منكر شكست، خطاب به امیر - كه البته خطاب به نوع انسان است- می گوید: مقصود این است كه چرا دنبال این هستی كه یك كیف عَرَضی به وسیله ی یك عامل خارجی از راه خوردن و معده ایجاد كنی؟ در فكر این باش كه از راه باطن و اهتزاز روحی، كیف ایجاد كنی.

---