یكی از وظایف خطابه و منبر، موعظه است. موعظه- همان طور كه دیشب عرض كردم- كلامی است كه به دل نرمی و رقّت می دهد، قسوت را از دل می برد، خشم و شهوت را فرو می نشاند، هواهای نفسانی را تسكین می دهد، به دل صفا و جلا می دهد. هیچ كس نیست كه از موعظه بی نیاز باشد و هیچ جامعه ای هم نیست كه احتیاج به موعظه نداشته باشد. موعظه ی واقعی كه راستی در دل اثر كند جز به وسیله ی دین ممكن نیست. مواعظ دین است كه می تواند بر روی دلها اثر بگذارد و به دلها خشوع بدهد. البته گذشته از اینكه موعظه باید از زبان دین گفته شود، خود واعظ نیز باید از سخنان خود متأثر باشد و از دل موعظه كند. هیچ فردی از موعظه بی نیاز نیست. ممكن است فردی از تعلیم شخص دیگری بی نیاز باشد اما از موعظه ی او بی نیاز نیست؛ زیرا دانستن، یك مطلب است و متذكر شدن و تحت تأثیر تلقین یك نفر واعظ مؤمن متقی قرار گرفتن مطلب دیگر است.

می گویند علی علیه السلام به یكی از اصحابش می فرمود: عِظْنی مرا موعظه كن، و می فرمود:

در شنیدن اثری هست كه در دانستن نیست. باید همیشه گروهی شایسته مردم را موعظه كنند، به یاد خدا بیاورند، از غفلتی كه از مرگ دارند بیرون بیاورند، مردم را متوجه آثار گناهانشان بكنند، از قبر و قیامت به مردم بگویند، مردم را به عدل الهی متوجه نمایند. این امری است لازم و ضروری و هیچ وقت جامعه از این بی نیاز نیست. در گذشته ما وعّاظ خوبی داشته ایم، حالا هم بحمداللّه داریم، و هرچه بیشتر وعّاظ جامع الشرایط كه صلاحیت موعظه داشته باشند داشته باشیم بهتر است [1]. این، یك كاری كه در خطابه ها و منابر باید انجام شود.

---