ممكن است خود فرد درك مصلحت خویش را نداشته باشد؛ در اینجا اگر مصلح تشخیصی به نفع فرد و اجتماع بدهد، چنانچه بتواند، باید به افراد، محاسن آن تشخیص را بفهماند و بعد، از آنها بخواهد به آن عمل كنند؛ ولی اگر آنها درك نمی كنند بایستی با توسل به زور سلامت را ایجاد كند. به نظر شما تحصیلات اجباری آیا كاری منطقی است؟ البته كه كاری منطقی است زیرا فلان كس به خاطر جهالتی كه دارد می گوید من سواد ندارم و نمی خواهم سواد داشته باشم؛ پسرم بی سواد است و نمی خواهم تحصیل كرده شود. می گوییم او نمی فهمد؛ اینجا كه مسئله ی سلیقه مطرح نیست؛ او جاهل است و جهل بدبختی زاست. امام صادق علیه السلام می فرمودند: «اگر می توانستم، شلاق بر سر مردم می زدم تا همه عالِم شوند. » بهداشت اجباری چگونه است؟ وقتی دولت احساس خطر می كند كه یك بیماری شیوع پیدا كند بالاجبار به مردم واكسن می زند؛ نمی گوید آیا اجازه می دهید به شما واكسن بزنم؟ بلكه می گوید اجازه بدهید یا ندهید ما واكسن را به شما می زنیم چون عملی منطقی انجام می دهیم و سلیقه مطرح نیست. یا فلان شخص چشمش تراخمی است و جاهل است، در برابر معالجه ی چشمش مقاومت می كند؛ آیا باید تابع نظر او بود؟ تاریخ را بخوانید، می گوید اولین بار كه واكسن آبله كشف شد بلوایی بپا شد.

تمام مردم انگلستان در مقابل واكسن آبله زدن مقاومت می كردند و حاضر نبودند تسلیم شوند. ولی آیا فهمیده ها باید تابع این جهالت عمومی باشند؟