بسم اللّه الرحمن الرحیم [1] [تحلیل وقایع [2]] این امكان را به انسان می دهد كه آینده را به نحو دلخواه بسازد و به عبارت دیگر حوادث را برای آینده هدایت و راهنمایی كند، بر حوادث تا حدود زیادی تسلط پیدا كند، كشتی حوادث را به سوی مقصدی كه خود انتخاب كرده است هدایت كند و براند. بحثی كه در نظر است در این شبها مطرح شود بحث آینده ی انقلاب اسلامی ایران است. پس می خواهیم یك نوع آینده نگری درباره ی این انقلاب بكنیم، به چه منظور؟ به منظور امكان بیشتر برای حفظ و نگهداری و برای هدایت و رهبری این انقلاب.

البته اینجا مسئله ای هم مطرح است كه آیا انقلابهای تاریخی را می توان هدایت كرد یا نه؟ آیا انقلابها انسانها را هدایت می كنند یا انسانها انقلابها را هدایت می كنند و یا هر دو؟ و درصد هریك چقدر است؟ این خود مسئله ای است كه با مسئله ی نقش تبلیغ و نقش هدایت مربوط می شود و ما از نظر منطق اسلامی خودمان برای هدایت و رهبری نقش اصیل قائل هستیم. نمی خواهم درباره ی این مسئله زیاد بحث كنم چون از بحث خودم می مانم. اگر بخواهیم درباره ی این انقلاب عظیم اسلامی كه جهان را به شگفتی وا داشته است آینده نگری كنیم امكان ندارد مگر آنكه یك بحث درباره ی انقلابها به طور كلی ایراد كنیم و یك بحث هم درباره ی خصوص گذشته ی همین انقلاب اسلامی خودمان.

---

[1] گفتارهای این فصل در اسفند ماه 1357 در مسجد فرشته تهران ایراد شده است.

[2] . [چند ثانیه ای از ابتدای سخنرانی ضبط نشده است. ]