از اصالت ارزشهای انسان، رسیدیم به اصالت خود انسان(نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی) . *آیا فقط همین انسان است در این جهانی كه در میان یك بی نهایت ظلمت است؟ و به قول یك اروپایی در میان یك اقیانوس زهر، تنها این آقا تصادفاً یك قطره ی شیرین به وجود آمده؟ یا نه، این قطره ی شیرین نماینده ی اقیانوس شیرین است، این ذره ی نور نماینده ی جهان نور است؟ اینجاست كه رابطه ی اصالت انسان با خدا روشن می شود؛ یعنی اصلاً ایندو از هم تفكیك پذیر نیستند. اَللّهُ نُورُ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ [1]. اگر گفتید خدا، خدا فقط این نیست كه [مبدأ حركت عالم طبیعت است. ] [2]محرك اول ارسطو را نمی گویم. محرك اول ارسطو غیر از خدای اسلام است، او یك موجود جدا و اجنبی از جهان است. [منظور] خدای اسلام [است ] كه: هُوَ اَلْأَوَّلُ وَ اَلْآخِرُ وَ اَلظّاهِرُ وَ اَلْباطِنُ [3]. تا گفتید خدا، یكدفعه جهان برای شما منظره ی دیگری پیدا می كند؛ برای تمام اصالتهایی كه در وجود خودتان احساس می كنید مفهوم و معنی پیدا می شود، هدف پیدا می شود؛ می فهمید كه اگر شما یك ذره ی نور هستید چون جهانی از نور وجود دارد، اگر قطره ی شیرین هستید برای این است كه اقیانوس بی پایانی از شیرینی وجود دارد، پرتوی از او در جان شماست.

اسلام یك مكتب انسانی است یعنی بر اساس مقیاسهای انسانی است، بدین معنی كه در اسلام آن چیزهایی كه مبنی بر تبعیضهای غلط بین انسانهاست وجود ندارد؛ یعنی در اسلام اقلیم وجود ندارد، نژاد وجود ندارد، خون وجود ندارد، منطقه وجود ندارد، زبان وجود ندارد. اینها ابداً در اسلام ملاك امتیاز انسانها نیست. در اسلام آنچه كه ملاك امتیاز انسانهاست، همان ارزشهای انسانی است. اسلام كه یك مكتب انسانیت است و برای انسانیت احترام قائل است، از آن جهت برای ارزشهای انسانی اصالت قائل است كه برای خود انسان اصالت قائل است، و از آن جهت برای خود انسان اصالت قائل است كه برای جهان اصالت قائل است، یعنی به خدای قادر متعالی قائل و معترف است(هُوَ اَللّهُ اَلَّذِی لا إِلهَ إِلاّ هُوَ اَلْمَلِكُ اَلْقُدُّوسُ اَلسَّلامُ اَلْمُؤْمِنُ اَلْمُهَیْمِنُ اَلْعَزِیزُ اَلْجَبّارُ اَلْمُتَكَبِّرُ) [4]. و از این جهت است كه تنها مكتب انسانیتی كه می تواند بر اساس یك منطق صحیح وجود داشته باشد، اسلام است و دیگر مكتب انسانیتی در جهان وجود ندارد.

و صلّی اللّه علی محمّد و اله الطّاهرین.

تقوا.

احترام حقوق و تحقیر دنیا.

شداید و گرفتاریها.

فواید و آثار ایمان.

عقل و دل.

دعابخش پنجم: گفتارهایی ازكتابهای ده گفتار و بیست گفتار

---