گمان نمی كنم از مردم محقق دنیا باشد كسی كه انساندوستی را به آن مفهومی تشریح كند كه به آن «صلح كل» گویند. البته هستند در میان افراد عامی و عادی كه تا صحبت بشریت و انساندوستی پیش می آید، می گویند: آقا! همه بشرند، بنابراین در نظر ما همه باید یك جور باشند، همه باید به یك چشم به هم نگاه كنیم.

می گوییم: ارزشهای انسانی چطور؟ همه ی انسانها كه از نظر واجدبودن ارزشهای انسانی یك جور نیستند؛ یك بشر با دانش است و یكی بی دانش (حالا ممكن است بگویید علت بی دانشی او این بوده كه علم دراختیارش نبوده) ، یك بشر پاك و پرهیزكار است و دیگری ناپاك و آلوده، یكی ستمگر است و دیگری ستمكش، یكی خیرخواه است و دیگری بدخواه. آیا ما باید به حكم فلسفه ی بشردوستی بگوییم اینها همه بشرند و برای ما فرق نمی كنند؟ ما برای بشر احترام قائل هستیم؛ دیگر چكار داریم كه این بشر بادانش است یا بی دانش، باایمان است یا بی ایمان، باتقواست یا بی تقوا، نیكخواه است یا بدخواه، مصلح است یا بدكار و مضر و مفسد! ما باید بشردوست و صلح كل باشیم. دیگر در نظر ما وابستگی یك بشر به هر مسلك و مكتبی نباید فرق كند! اگر چنین بگوییم، به بشریت خیانت كرده ایم.

از دورها مثال می زنم، از یك قاره ی دیگر و از زمان خودمان: لومومبا یك انسان بود، موسی چومبه هم یك انسان بود. یعنی از نظر زیست شناسی، هیچ تفاوتی میان نژاد لومومبا و موسی چومبه نیست. فرضاً گروه خون موسی چومبه با گروه خون لومومبا تفاوت داشته باشد، اگر شما به یكی از اینها علاقه مندید و از دیگری تنفر دارید، به موجب گروه خونشان نیست، موجب دیگری در كار است. ولی آیا شما كه می خواهید یك بشر انساندوست باشید، می توانید نسبت به این دو نفر بی تفاوت باشید و بگویید هردوشان انسانند؛ حالا كه انسانند چه فرق می كند، من باید چومبه را همان قدر دوست داشته باشم كه لومومبا را و لومومبا را همان قدر دوست داشته باشم كه چومبه را؛ و اگر بناست تنفر داشته باشیم، باید از هر دو به یك مقدار تنفر داشته باشیم؟ این طور نیست.