این سخنرانی در 17 آبان 1349 شمسی مطابق 7 شوال 1390 قمری در حسینیه ی ارشاد ایراد شده است.
بسم اللّه الرحمن الرحیم.
الحمد للّه ربّ العالمین بارئ الخلائق اجمعین والصلاة والسّلام علی عبداللّه و
رسوله و حبیبه و صفیّه، سیّدنا و نبیّنا و مولانا ابی القاسم محمّد صلی الله علیه و آله و علی
اله الطّیّبین الطّاهرین المعصومین، اعوذ باللّه من الشّیطان الرّجیم:
یا أَیَّتُهَا اَلنَّفْسُ اَلْمُطْمَئِنَّةُ. `اِرْجِعِی إِلی رَبِّكِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً. `فَادْخُلِی فِی عِبادِی. `وَ اُدْخُلِی جَنَّتِی [1].
در جلسه ای كه به مناسبت تولد وجود مقدس اباعبداللّه الحسین در اینجا منعقد بود
بحثی درباره ی این مطلب كردم كه اگر كسی دارای روح بزرگ بشود، خواه ناخواه تن
او به زحمت و رنج می افتد. تنها آن تن ها و بدنهایی از آسایش كامل و احیاناً عمر
دراز، خوابهای بسیار راحت، خوراكهای بسیار لذیذ و این گونه چیزها بهره مند
می شوند كه دارای روحهای حقیر و كوچكند. اما افرادی كه روح بزرگ دارند، همین
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 622
بزرگی روح آنها سبب رنج تن آنها و احیاناً كوتاهی عمر آنها می شود، سبب
بیماریهای تن آنها می شود. درباره ی این مطلب مقداری بحث كردم، مخصوصاً شعر
متنبّی را خواندم كه می گوید:
اِذا كانَتِ النُّفوسُ كِباراً
تَعِبَتْ فی مُرادِهَا الْاَجْسامُ
امشب می خواهم بحثی درباره ی بزرگی و بزرگواری روح بكنم و فرق میان ایندو
را ذكر نمایم كه بزرگی روح یك مطلب است و بزرگواری روح مطلب عالیتری
است؛ یعنی هر بزرگی روح، بزرگواری نیست. هر بزرگواری، بزرگی هست اما هر
بزرگی، بزرگواری نیست. حال توضیح مطلب: .
مسلّماً همت بزرگ نشانه ی روح بزرگ و همت كوچك نشانه ی روح كوچك است.
همت بلنددار كه مردان روزگار
از همت بلند به جایی رسیده اند
دیگری می گوید:
بلبل به باغ و جغد به ویرانه تاخته است
هركس به قدر همت خود خانه ساخته است
و این در هر مسیری كه انسان قرار بگیرد صادق است.