این فصل شامل دو سخنرانی است كه در 4 و 5 آبان 1349 مطابق 25 و 26 رمضان 1390 قمری در حسینیه ی ارشاد ایراد شده است.

وَ ذَا اَلنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی اَلظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّی كُنْتُ مِنَ اَلظّالِمِینَ. `فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ اَلْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِی اَلْمُؤْمِنِینَ [1]. بحث ما درباره ی عبادت و دعا بود. در دو شب گذشته عرض كردم كه عبادت و عبودیت اگر به شكل صحیحی صورت بگیرد، خواه ناخواه مستلزم تقرّب واقعی انسان به ذات اقدس الهی است. انسان به واسطه ی عبودیت بدون اینكه شائبه ی مجازی در كار باشد، به خدا نزدیك می شود و به عبارت دیگر عبودیت «سلوك» است، حركت است، رفتن به سوی پروردگاراست.

امشب می خواهم درباره ی اولین منزل سلوك بحث كنم؛ اولین نقطه ای كه اگر انسان بخواهد به سوی پروردگارش سلوك كند و به مقام قرب پروردگار نایل گردد، باید از این منزل و از این مرحله و از این نقطه شروع كند، و آن چیزی كه برای ما مورد احتیاج است همین است یعنی برای ما كه قدمی به آن سو برنداشته ایم، بحث درباره ی منازل عالی سالكان سودی ندارد. ما اگر مرد عمل باشیم، باید ببینیم اولین منزل قرب و سلوك به سوی پروردگار كدام منزل است، كدام مرحله است و ما عبودیت و عبادت خودمان را از كجا شروع كنیم.

اولین منزل سلوك به خداوند، منزل «توبه» است. امشب می خواهم بحث خودم را در اطراف توبه ادامه بدهم.

---

[1] انبیاء/87 و 88.