این اعلامیه در 30 ماده تنظیم شده است. بگذریم از اینكه بعضی مسائل در برخی
مواد مكرر شده و یا لااقل ذكر یك مطلب در یك ماده از ذكر مندرجات بعضی مواد
دیگر بی نیازكننده است و یا بعضی مواد اعلامیه به مواد مختلفی قابل تجزیه است.
نكات مهم مقدمه ی این اعلامیه كه شایسته است مورد توجه قرار گیرد چندتاست:
1. بشر از یك نوع حیثیت و احترام و حقوق ذاتی غیر قابل انتقال برخوردار است.
2. حیثیت واحترام و حقوق ذاتی بشر كلی و عمومی است، تمام افراد انسانی را در
بر می گیرد، تبعیض بردار نیست، سفید و سیاه، بلند و كوتاه، زن و مرد یكسان از آن
برخوردارند. همان طوری كه در میان اعضای یك خانواده احدی نمی تواند گوهر
خود را از سایر اعضا شریفتر و اصیلتر بداند، همه ی افراد بشر نیز كه عضو یك خانواده ی
بزرگتر و اعضای یك پیكر می باشند از لحاظ شرافت متساویند، هیچ كس نمی تواند
خود را از فرد دیگر شریفتر بداند.
3. اساس آزادی و صلح و عدالت این است كه همه ی افراد در عمق وجدان خود به
این حقیقت (حیثیت و احترام ذاتی همه ی انسانها) ایمان و اعتراف داشته باشند.
این اعلامیه می خواهد بگوید منشأ كلیه ی ناراحتیهایی كه افراد بشر برای یكدیگر به
وجود می آورند كشف كرده است. منشأ بروز جنگها و ظلمها و تجاوزها و اعمال
مجموعه آثار شهید مطهری . ج19، ص: 149
وحشیانه ی افراد و اقوام نسبت به یكدیگر، عدم شناسایی حیثیت و احترام ذاتی انسان
است. این عدم شناسایی از طرف عده ای، طرف مقابل را وادار به عصیان و طغیان
می كند و از همین راه صلح و امنیت به خطر می افتد.
4. بالاترین آرزویی كه همه در راه تحقق بخشیدن به آن باید بكوشند، ظهور
دنیایی است كه در آن آزادی عقیده و امنیت و رفاه مادی به طور كامل وجود داشته
باشد؛ اختناق، ترس، فقر ریشه كن شده باشد. مواد سی گانه ی اعلامیه برای تحقق
بخشیدن به این آرزو تنظیم شده است.
5. ایمان به حیثیت ذاتی انسانها و احترام به حقوق غیر قابل سلب و انتقال آنها
تدریجاً به وسیله ی تعلیم و تربیت باید در همه ی افراد به وجود آید.