بسم اللّه الرحمن الرحیم.
«و الشیخ الرئیس أیضاً استصعب ذلك واعترف بالعجز عن إثبات موضوع ثابت. . . »
[1]. .
بحث درباره ی ضرورت موضوع ثابت و باقی در هر حركت و از آن جمله در حركت
جوهری بود. گفتیم اینكه هر حركتی نیازمند به یك موضوع ثابت و باقی است امری
است كه مورد قبول حكما و فلاسفه است و همین خود باعث شده است كه امثال
بوعلی حركت جوهری را انكار كنند. گفته اند اگر حركت در مقولات عرضی باشد
موضوع یا متحرك در مقوله، جوهر است و این متحرك در جمیع مراتب حركت،
ثابت و باقی است. پس ما در اینجا متحرك و مافیه الحركه كه از اركان حركت هستند
هردو را داریم ولی اگر بنا باشد خود جوهر مافیه الحركه باشد در این صورت در
مورد موضوع حركت دچار اشكال می شویم.
[1] .
اسفار، ج 3، مرحله ی 7، فصل 24، ص 90.