همان طور كه قبلا گفتیم طبق نظر حكما اولین حرف این است كه چیزی در ذهن
وجود پیدا می كند. حتی گفتیم كه امثال شیخ اشراق این مطلب را به این صورت طرح
كرده اند كه آیا وقتی كه ما چیزی را نمی دانیم و بعد به آن علم پیدا می كنیم چیزی بر
مجموعه آثار شهید مطهری . ج9، ص: 280
ما افزوده شده است یا چیزی از ما كاسته شده است؟ در اینكه تغییر حالتی در ما
پیدا می شود كه شكی نیست، حال یا چیزی بر ما افزوده شده است یا چیزی از ما
كاسته شده است یا نه چیزی افزوده شده و نه چیزی كاسته شده. این جور نیست كه
نه چیزی افزوده شده باشد و نه چیزی كاسته شده باشد، كاسته شدن هم كه قطعا
نیست، پس چیزی بر ما افزوده شده است.
پس یك مقدمه این است كه هنگامی كه ما اشیاء را درك می كنیم چیزی در ذهن
ما وجود پیدا می كند كه قبلا وجود نداشته است.