اگر اتصاف معروض به عارض، همانند عروض عارض بر معروض در ذهن باشد پس آن معقول را با صفت «ثانی» توصیف كن. (معقول ثانی) رسم و تعریف شده است به آنچه كه عروضش در ذهن ما باشد خواه اتصافش در خارج و یا در ذهن باشد. پس معقول ثانی منطقی همان معقول ثانی به معنی اوّل است مانند «معرّف» . معقول ثانی به معنی دوم هم معقول ثانی در اصطلاح فلسفی است. پس مثل «شیئیّت» یا «امكان» معقول ثانی به معنی دوم است. شرح: این فصل در بیان «معقولات ثانیه» است. همه ی امور عامّه ی فلسفه معقولات ثانیه اند و همه ی مباحث و فصولی كه در بخش امور عامّه ی فلسفه مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد مربوط به معقولات ثانیه است. لكن این فصل از آن جهت عنوان «معقولات ثانیه» را یافته است كه در مقام بیان حقیقت معقولات ثانیه و فرق آنها با معقولات اوّلیّه است و لهذا عنوان این فصل چنین قرار داده شده است: «غرر فی تعریف المعقول الثّانی و بیان الاصطلاحین فیه» یعنی «در بیان تعریف معقول ثانی و ذكر دو اصطلاح مربوط به آن» . به هر حال این فصل برای بیان ماهیّت معقولات ثانیه و فرق آنها با معقولات اوّلیّه است.

برای درك صحیح معنی «معقولات ثانیه» باید اوّلا ببینیم معنی «معقول» چیست و ثانیا ببینیم معقول اوّلی و معقول ثانوی چه فرقی دارند و چگونه است كه معقولات منقسم می شوند به معقولات اوّلیّه و معقولات ثانیه.