در جمله ی بعد می فرماید: «وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ » یعنی به مؤمنین بگو عورت خویش را حفظ كنند. ممكن است مقصود این باشد كه پاكدامن باشند و دامن خود را از هرچه كه روا نیست نگهداری كنند، یعنی از زنا و فحشاء و هر كار زشتی كه از این مقوله است.

ولی عقیده ی مفسرین اولیه ی اسلام و همچنین مفاد اخبار و احادیث وارده این است كه هر جا در قرآن كلمه ی حفظ فرج آمده است مقصود حفظ از زناست جز در این دو آیه كه به معنای حفظ از نظر است و مقصود وجوب سَتر عورت است. چه این تفسیر را بگیریم یا حفظ فرج را به معنی مطلق پاكدامنی و عفاف بگیریم در هر حال شامل مسأله ی ستر عورت می باشد.

در جاهلیت بین اعراب ستر عورت معمول نبود و اسلام آن را واجب كرد. در دنیای متمدن كنونی نیز عده ای از غربیها كشف عورت را تأیید و تشویق می كنند. دنیا دوباره از این نظر به سوی همان وضع زمان جاهلیت سوق داده می شود.

راسل در یكی از كتابهایش به نام در تربیت یكی از چیزهایی كه از جمله ی اخلاق بی منطق و به اصطلاح «اخلاق تابو» می شمارد همین مسأله ی پوشانیدن عورت است.

وی می گوید چرا پدران و مادران اصرار می ورزند كه عورت خود را از بچه بپوشانند؟ این اصرار خود سبب تحریك حس كنجكاوی بچه ها می گردد. اگر كوشش والدین برای كتمان عضو تناسلی نباشد چنین كنجكاوی كاذبی وجود پیدا نخواهد كرد. باید والدین عورت خود را به بچه ها نشان بدهند تا آنها هرچه كه وجود دارد از اول بشناسند.

بعد اضافه می كند: لااقل گاهی اوقات- مثلاً هفته ای یك بار- در صحرا یا حمام برهنه شوند و عورت خود را در معرض دید بچه ها قرار دهند.

راسل مسأله ی مخفی كردن عورت را یك «تابو» می داند. «تابو» از موضوعات بحث جامعه شناسی است و به تحریمهای ترس آور و بی منطق گفته می شود كه در میان ملل وحشی وجود داشته و دارد. به عقیده ی امثال راسل اخلاق رایج در جهان متمدن امروز نیز پر از «تابو» است.

عجیب است كه بشر به نام تمدن می خواهد به قهقرا و توحش بازگردد. در قرآن كریم كلمه ی «اَلْجاهِلِیَّةِ اَلْأُولی » وارد شده است. شاید اِشعار به همین جهت باشد كه جاهلیت قدیم نخستین جاهلیت بوده است. در بعضی از روایات آمده است كه «اَیْ سَتَكونُ جاهِلیَّةٌ اُخْری » یعنی مفهوم آیه این است كه به زودی یك جاهلیت دیگر هم به وجود خواهد آمد.

قرآن به دنبال دستور ستر عورت می فرماید: «ذلِكَ أَزْكی لَهُمْ » یعنی این برای ایشان پاكیزه تر است؛ پوشیدن عورت یك نوع نظافت و پاكی روح است از اینكه بشر دائماً درباره ی مسائل مربوط به اسافل اعضا بیندیشد.

قرآن با این جمله می خواهد فلسفه و منطق این كار را بیان كند، درحقیقت می خواهد پاسخی به اهل جاهلیت قدیم و جدید بدهد كه این ممنوعیتها را بی منطق و «تابو» نخوانند، متوجه آثار و منطق آن باشند.

بعد می فرماید: «إِنَّ اَللّهَ خَبِیرٌ بِما یَصْنَعُونَ » خدا بدانچه می كنند آگاه است.

در تاریخ داستانی از رسول اكرم صلی الله علیه و آله در این زمینه هست. رسول اكرم صلی الله علیه و آله می فرماید:

«در كودكی چند بار پیشامدهایی برای من شد و احساس كردم كه یك قوه ی غیبی ویك مأمور درونی مراقب من است و مرا از ارتكاب بعضی كارها باز می دارد. از جمله اینكه وقتی كه بچه بودم و با كودكانی بازی می كردم یك روز یكی از رجال قریش كار ساختمانی داشت و كودكان برحسب حالت كودكی دوست داشتند سنگ و مصالح بنّایی را در دامن گرفته بیاورند و نزدیك بنا قرار دهند. بچه ها طبق معمول عرب پیراهنهای بلند به تن داشتند و شلوار نداشتند. وقتی كه دامن خود را بالا می گرفتند عورت آنها مكشوف می شد. من رفتم یك سنگ در دامن بگیرم. همینكه خواستم دامنم را بلند كنم گویی كسی با دستش زد و دامن مرا انداخت. یك بار دیگر خواستم دامنم را بالا بگیرم باز همان طور شد. دانستم كه من نباید این كار را بكنم. » [1] در آیه ی بعد می فرماید: «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ» عیناً همان دو تكلیف: ترك نظر و پاكدامنی (پوشانیدن عورت) را كه برای مردان بیان كردم برای زنان هم ذكر فرموده است.

از اینجا به خوبی روشن می شود كه هدف از این دستورات رعایت مصالح بشر است خواه زن یا مرد. قوانین اسلام بر پایه ی تبعیض و تفاوت میان زن و مرد بنا نشده است و الاّ می باید همه ی این تكالیف را برای زن قائل شود و برای مرد هیچ وظیفه ای مقرر ندارد.

اگر می بینیم كه وظیفه ی «پوشش» به زن اختصاص یافته است از این جهت است كه ملاك آن مخصوص زن است. چنانكه قبلاً هم یادآوری كردیم زن مظهر جمال و مرد مظهر شیفتگی است. قهراً به زن باید بگویند خود را در معرض نمایش قرار نده نه به مرد. لهذا با اینكه دستور پوشیدن برای مردان مقرر نشده است عملاً مردان پوشیده تر از زنان از منزل بیرون می روند، زیرا تمایل مرد به نگاه كردن و چشم چرانی است نه به خودنمایی، و برعكس تمایل زن بیشتر به خودنمایی است نه به چشم چرانی. تمایل مرد به چشم چرانی، بیشتر زن را تحریك به خودنمایی می كند و تمایل به چشم چرانی كمتر در زنان وجود دارد، لهذا مردان كمتر تمایل به خودنمایی دارند. و به همین جهت «تبرّج» از مختصات زنان است.

---