انقلاب اسلامی عرصه تجلی ثابت قدمی مردمی مؤمن به ارزش های دینی به رهبری مردمی فرزانه بود که در نهایت به ایجاد حکومت اسلامی به مثابه پاداش الهی برای مومنان صادق منجر شد.

بقای انقلاب اسلامی مطابق سنن الهی حاکم بر این جهان قابل تفسیر است و همین بینش است که می تواند از آسیب شناسی انقلاب ما را یاری رساند.بنابراین تحلیل و ضرورت بازندگی و مراقبت از اصولی که مردم برای آن انقلاب کرده اند و پرهیز از آسیب هایی که همواره بعد از انقلابها به سراغ آن ها می آید با اهمیت است.در این میان استاد شهید مطهری به عنوان یکی از متفکرین اصیل اسلامی که نظریات او به عنوان مبنای فکری نظام سیاسی جمهوری اسلامی مطرح شده است در همان ماه های اول پیروزی انقلاب اسلامی به طرح مباحثی در زمینه آسیب شناسی انقلاب اسلامی پرداخته است ایشان برای بقاء و تداوم انقلاب اسلامی  رکن اساسی قایل است که عبارتند از:

«عدالت اجتماعی،استقلال،آزادی و معنویت اسلامی»وی در یک مصاحبه ای می گوید:«انقلاب اسلامی اگر بخواهد سلب کننده آزادی ها باشد،اگر بخواهد نسبت به عدالت اجتماعی به معنی دقیق کلمه حساسیت کافی نداشته باشد،به خطر خواهد افتاد اگر تحت تاثیر مکتب های ماتریالیستی،معنویت را کوچک و ضعیف بشمارد و گرایش مادی زیادی پیدا کند باز به خطر خواهد افتاد اگر استقلال را چه استقلال سیاسی،چه استقلال اقتصادی و چه استقلال مکتبی را(یعنی اینکه اسلام را به عنوان یک مکتب مستقل باشند و معرفی بکند به اینکه از مکتب های دیگر قسمت هایی را بگیرد و مخلوط بکند)کوچک بشمارد باز در نظر است.

دیدگاه استاد در خصوص آسیب هایی که انقلال را مورد تهدید قرار داده یا خواهد داد چیست؟استاد شهید  آسیب کلی را متوجه انقلاب می داند و معتقد است که اگر این آسیب های فرار راه انقلاب اسلامی شناسایی نشود،می تواند انقلاب را با خطر بازگشت ناپذیری مواجه سازد.آن  آسیب عبارتند از نفوذ اندیشه های بیگانه،تجددگرایی افراطی،ناتمام گذاشتن نهضت .رخنه فرصت طلبان،ابهام طرح های آینده و انحراف مسیر این ها می باشد.اندیشه های بیگانه از چه راه هایی مجال نفوذ دارند؟

اندیشه های بیگانه از دو طریق نفوذ می کنند.یکی از طرق دشمنان هنگامی که یک نهضت اجتماعی اوج می گیرد.و جانبه پیدا می کند و مکتب های دیگر را تحت الشعاع قرار می دهد، پیروان مکتب های دیگر برای رخنه کردن بر آن مکتب و پوسانیدن آن از درون،اندیشه های بیگانه را که با روح آن مکتب مغایر است وارد آن مکتب می افتد و آن مکتب را به این ترتیب از اثر و خاصیت می اندازد و یا کم اثر می کنند،و دیگر از طریق دوستان و پیروان:گاهی پیروان خود مکتب به علت ناآشنایی دوست با مکتب مجذوب یک سلسله نظریات و اندیشه های بیگانه می گردند و آگاهانه و یا ناآگاهانه آن نظریات را رنگ مکتب می دهند و عرضه نمی نمایند.

منظور شهید مطهری از تجددگرایی افراطی چیست؟و چگونه می تواند انقلاب اسلامی را تهدید کند؟از منظر استاد تجدد گرایی افراطی آراستن اسلام به آنچه از اسلام نیست و پیراستن آن از آنچه از اسلام هست،به منظور رنگ زمان زدن و باب طبع زمان کردن آفت بزرگی برای نهضت است و وظیفه رهبری نهضت است که جلوی آن را بگیرد.از منظر استاد متاسفانه برخی آنچنان عوام زده هستند که تنها معیارشان سلیقه عوام است و عوام هم گذشته نکر است و به حال و آینده کاری ندارد. برخی دیگر که به مسایل روز توجه دارند و درباره آینده می اندیشند متاسفانه سخاوتمندانه از اسلام مایه می گذارند.سلیقه روز را معیار قرار می دهند و به نام اجتهاد آزاد به جای آنکه اسلام را معیار اسلام قرار دهند،زمان را معیار اسلام قرار می دهند.

به موضوع«رخنه فرصت طلبان»به عنوان یکی از آسیب های انقلاب اشاره گردید در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

رخنه و نفوذ فرصت طلبان در درون یک انقلاب از آسیب های بزرگ هر انقلاب است.هر نهضت مادام که مراحل دشوار اولیه را طی می کند سنگینیش بر دوش افراد مؤمن مخلص فداکار است اما زمانی که زحمات به بار نشست سر و کله افراد فرصت طلب پیدا می شود ایشان در یکی از مصاحبه های مطبوعاتی خود در این باره می گوید:«همیشه یک نهضت بعد از اینکه پیروز می شود و دوران سختی های محض منقضی می گردد فورا افراد فرصت طلب که از هر فرصتی استفاده می کنند خودشان را می اندازد توی نهضت و بعد هم آنچنان تندتر از دیگران شعار می دهند و داد و فریاد می کنند که صدای انقلابیون اول را تقریبا تحت الشعاع قرار می دهند اگر مراقبت نشود و جلوی این فرصت طلب ها اعم از افراد فرصت طلب یا گروه های فرصت طلب گرفته نشود قهرا نهضت به خطر خواهند افتاد.»

صفحه 2

از منظر استاد بررسی تاریخ اسلام نشان می دهد که بعد از وفات پیامبر مسیر انقلاب اسلامی که آن حضرت ایجاد کرده بودند عوض شد و در اثر رخنه افراد فرصت طلب و رخنه دشمنان که تا دیروز با اسلام می جنگیدند اما بعدها با تغییر شکل و قیافه خود را در صفوف مسلمان داخل کرده بودند مسیر این انقلاب و شکل و محتوی آن تا حدود زیادی عوض گردید و فرصتطلبان جای شخصیت های مؤمن به اسلام و اهداف اسلامی را گرفتند.طریدها –  به معنای مطرود -  وزیر شدند و کعب الاحبار مشاور.و اما ابو ذرها و عمارها به تبعیدگاه فرستاده شدند و یا در زیر لگد مچاله شدند.نهضت را اصلاح طلب آغاز می کند نه فرصتطلب و همچنین آن را اصلاحطلب مؤمن به اهداف نهضت می تواند ادامه دهد،نه فرصتطلب که در پی منافع خویش است به هرحال مبارزه با رخنه و نفوذ فرصت طلبان، علیرغم تظاهرات فریبنده شان یکی از شرایط اصلی و ادامه یک نهضت در مسیر اسلامی است.

مبهم بودن طرح های آینده از نگاه شهید مطهری چگونه می تواند آینده نهضت را با خطر مواجه سازد؟

همانطور که قبلاً گفتم ابهام در طرح های آینده یکی از آسیب هایی است که استاد مطهری به عنوان خطری در کمین انقلاب یاد می کند،تجربه نشان داده که روشن نبودن طرح آینده ضایعات اساسی به بار می آورد.استاد شهید معتقد است که نهضت باید دارای طرح های روشن و خالی از ابهام و مورد قبول و تایید رهبران اولیه دهد تا جلو ضایعات گرفته شود معتقد است که روحانیت آن گروه مهندس اجتماعی مورد اعتماد جامعه است که به علل خاصی در ارایه نقشه آینده نظام کوتاهی کرده است اما در مقابل گروه های دیگری هستند که طرح ها و نقشه هایشان مشخص است و معلوم است که جامعه ایدهآل اثر آن ها از نظر حکومت،از نظر قانون، آزادی،ثروت،مالکیت،اصول قضایی و اصول اخلاقی چگونه جامعه ای است؟بر این اساس به حوزه های علمیه بالاخص و به دانشگاهیان مؤمن به طور عام فرض است که آینده انقلاب اسلامی را به طور روشن مهندسی کنند و نقشه روشنی از افق ارایه دهند.

*آسیب قبلی را که اشاره کردند از محسوسات بود اما خطر انحراف مسیر تنها به خصوص در رهبران نهضت،از این حیث تفاوت هایی با آسیب های پیشین دارد.

بله،این آفتی که اشاره کردم از نوع معنی است یعنی از نوع جهت دادن اندیشه ها است از نوع انحراف یافتن مسیر نیت ها است وی معتقد است یک نهضت خدایی یعنی یک نهضت مذهبی ضرورتاً باید در آن خلوص حکم فرما باشد.و اگر نوعی نا حاصلی،هوا،هوس و طمع خصوصاً در رهبران نفوذ پیدا کند نهضت مذهبی زود از بین خواهد رفت:نهضت های مذهبی به خصوص از نگاه رخنه کردن هوا و هوس ها و مطامع بسیار آسیب پذیر است قرآن می فرماید «الیوم یشن الذین کفرو امن دینکم فلا تخشوهم و اخشون» قرآن به گونه ای تهدید می کند که بعد از این از من بترسید یعنی از اینکه کاری بکنید که عقوبت الهی طبق سنت الهی شامل حال شما بشود و شما لیاقت و استحقاق را از دست بدهید بترسید که آن وقت طبق سنت الهی اگر مردمی از اخلاق و روحیه فاسد شدند خدای متعال هم وضع اجتماعی آن ها را تغییر می دهد.

به عنوان آخرین پرسش توضیح دهید مهم ترین وظیفه دلسوزان از انقلاب اسلامی در شرایط کنونی که آسیب های پیش بینی شده از سوی شهید مطهری تا حدودی رخ نموده است چیست؟

«واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران در دهه سوم حیات خود بیش از هر زمان دیگری نیازمند شناخت چالش های متوجه خود است.شناخت شکاف های پیش رو در ابعاد سیاسی «اقتصادی،فرهنگی و نظری و راه درمان آن متوجه همه نظریه پرد ازان معتقد است.شهید مطهری در 20 سال پیش نکته های حساسی را در آفات انقلاب مطرح کرده و امروز بعد از 20 سال این آفات متوجه انقلاب اسلامی است شبهه افکنی در مبانی نظری و تردید در راه طی شده،پیدایی تجدیدنظر طلبان و استحاله جویان،فرصتطلبان چالش های انقلاب به شمار می روند و نیز ورود اندیشه های بیگانه،تبلیغ جدایی دین از سیاست و... گرایش به غرب در میان برخی انقلابیون دهه اول،فرصت طلبی عافیت طلبان و عافیت طلبی انقلابیون هم از آسیب های متوجه این انقلاب الهی است.امروزه بر نظریهپردازان مؤمن حوزوی و دانشگاه فرض است که با شناخت دقیق از چالش ها و آسیب های فرا روی انقلاب آن را بیمه نمایند.